نشریه حقیقت شماره ۲۳ تیر ۱۳۸۴

مبارزه مسلحانه و جنبش کارگری: با نگاهی به تجربه قیام آمل

نشریه حقیقت تا کنون علاوه بر نظرات خوانندگان در مورد کتاب «پرنده نوپرواز» پرسشهائی نیز از جانب رفقای دیگر در رابطه با این کتاب دریافت کرده است. برای دامن زدن به بحث بیشتر حول این کتاب و درسهای قیام آمل تلاش می کنیم به مرور به این سئوالات پاسخ دهیم.  در این شماره به سوال اول می پردازیم و در شماره های دیگر نشریه حقیقت به سوالات دیگر جواب خواهیم داد.

 از کلیه رفقا می خواهیم که سئوالات علاقمندان به این موضوع را گردآوری کرده و برای ما ارسال دارند.

مجموعه سئوالات دریافتی:

۱ ـ رفقای اتحادیه کمونیستهای ایران هنگام  قیام آمل چه درکی از رابطه میان مبارزه مسلحانه با جنبش کارگری داشتند؟ و کلا ارزیابی شان از این رابطه چه بود؟ امروزه رفقا چگونه به این مسئله می نگرند؟

۲ ـ چرا اسامی و تصاویر افرادی که در زندان تا به آخر مقاومت نکردند و ضعفهائی از خود نشان دادند در کنار رفقائی که تا به آخر مقاومت کردند آورده شده است؟

۳ ـ نقش راوی در این کتاب بگونه ای ارائه شده که در تمامی جزئیات و زوایای ماجرا حضور داشته است؟ چقدر این مسئله واقعی است؟ راوی از چه منابعی استفاده کرده است؟

۴ ـ آیا رفقای سربدار امکان شکست این قیام را می دیدند؟ اگر می دیدند چرا به پای انجام آن رفتند؟ با توجه به هزینه سنگینی که برای آن پرداختند؟

۵ ـ چرا اتحادیه کمونیستها در ارائه جمعبندی از این کتاب اینقدر تاخیر داشت؟ آیا امکان آن نبود که زودتر این جمعبندی را منتشر کند؟

 ۶ ـ آیا بهتر نبود که همراه کتاب مختصری از تاریخچه اتحادیه کمونیستها و اهداف آن منتشر می شد؟ بویژه آنکه نسل جوان آشنائی چندانی با تاریخ احزاب و سازمانهای چپ ندارد؟

۷ ـ یکی از رفقا همراه با ارائه یادداشتی ابراز نظر کرده که قیام آمل حرکتی جدا از توده بوده و به همین خاطر آنرا چپ روانه و اپورتونیسم چپ قلمداد کرده است و نظر ما را در این مورد جویا شده است.

***

۱– رفقای اتحادیه کمونیستهای ایران هنگام قیام آمل چه درکی از رابطه میان مبارزه مسلحانه با   جنبش کارگری داشتند؟ و کلا ارزیابی شان از این رابطه چه بود؟ امروزه رفقا چگونه به این مسئله می نگرند؟

پاسخ: سئوال بسیار خوب و مهمی است و ذهن را به جلو سوق می دهد.  اما  قبل از بحث پیرامون این مسئله و بررسی جوانب گوناگون آن لازمست  اشاره ای هر چند مختصر به شرایط خاصی که جنبش کارگری در سالهای  ۶۰ – ۵۷ با آن روبرو بود (بویژه مقطع خرداد  ۶۰ )بکنیم.

واقعیت این است که مبارزات طبقه کارگر ایران نقش مهم و موثری در انقلاب ۵۷ و سرنگونی رژیم شاه ایفا کرد. در پروسه این مبارزه اشکال گوناگونی از تشکلات کارگری (مشخصا شوراهای کارگری) به وجود آمدند. بر خلاف تصوراتی که امروزه رایج است این شوراها نشانی از قدرت سیاسی دوگانه بر خود نداشتند و حداکثر به اعمال قدرت در کارخانه (عمدتا در زمینه تولید و مدیریت، حفاظت از کارخانه و …) می پرداختند. این مسئله مستقیما ربط داشت به اینکه طبقه کارگر نتوانست به عنوان یک طبقه، نقش سیاسی مستقلی در انقلاب ایفاء کند. چرا که از داشتن حزب (به معنای تشکیلات انقلابی با خط ایدئولوژیک – سیاسی صحیح )  و نیروی مسلح انقلابی خود محروم بود. حتی شوراهائی هم که به ظهور رسیدند متکی بر توده کارگران مسلح نبودند. در نتیجه اعمال قدرت شان در همان محدوده کارخانه بسیار محدود، قسمی و کوتاه مدت بود. خواستهائی چون شرکت نمایندگان کارگران نفت در «شورای انقلاب» (در واقع شورای ضد انقلاب)  نه تنها غیر واقعی بود بلکه بیان توهمات رفرمیستی بود چرا که آن نمایندگان باید عضو شورائی می شدند که مسئله اصلی کلیه اعضایش جلوگیری از رشد و تعمیق انقلاب بود و در این زمینه کاملا با یکدیگر متحد بودند.

  با بقدرت رسیدن دار و دسته خمینی مسئله حفظ دستاوردهای انقلاب و ادامه انقلاب محور اصلی کشمکشهای میان مردم با  ارتجاع تازه به قدرت رسیده بود. در آن شرایط بخشهای وسیعی از کارگران خواستها و انتظارات سیاسی و اقتصادی خود را جلو گذاشتند و به اشکال گوناگون درگیر مبارزه شدند.

یکی از محورهای کشمکش دائمی دولت با کارگران مسئله برسمیت شناختن تشکلات کارگری بود. دولت یا تلاش می کرد این تشکلات توده ای را منحل کند یا اینکه عوامل سیاسی خود را در راس آنها قرار دهد، پسوند اسلامی به آنها اضافه کند و نمایندگان واقعی کارگران و عناصر پیشرو کارگری را تصفیه کند. وجود یک جنبش سیاسی انقلابی در کل جامعه مشخصا حضور نسبتا قدرتمند جنبش کمونیستی (علیرغم پراکندگی، گیجی و سردرگمی ایدئولوژیک ـ سیاسی) نقش بسیار مهمی در تداوم و شکوفائی جنبش کارگری ایران در آن مقطع داشت. هر آنجائی که پیوند عمیقتری میان کمونیستها و کارگران برقرار شد تشکلات انقلابی تر، توده ای تر و پایدارتری هم شکل گرفتند که نمونه های برجسته آن سندیکای پروژه ای آبادان، شورای متحد کارگران تهران و اتحادیه شوراهای کارگران گیلان بودند.

مضافا جنبش کارگری مستقیما تحت تاثیر تحولات سیاسی بزرگتری که در جامعه جاری بود قرار داشت. وقایع سیاسی بزرگ پی در پی اتفاق می افتاد و صحنه سیاسی جامعه را پیچیده تر می ساخت. صف بندیهای سیاسی متضادی شکل می گرفت و پیشروی و عقب نشینی جنبش کارگری را تحت الشعاع خود قرار می داد. از رخدادهای انقلابی چون مقاومت زنان و دانشجویان در برابر ارتجاع تا مقاومت مسلحانه مردم کردستان و ترکمن صحرا  تا اقدامات ضد انقلابی چون حمله به زنان، یورش به دانشگاهها، و وقایعی چون کودتای نوژه، اشغال سفارت آمریکا و سرانجام جنگ ایران و عراق.

  اگر چه جنبش کارگری موقتا بواسطه فضای جنگ ایران و عراق دچار افت شد اما چند ماهی طول نکشید که همراه با رشد نارضایتی عمومی، جنبش کارگری نیز دوباره خیز برداشت. با بحران میان بالائی ها و  قصد خمینی مبنی بر ایجاد حکومتی یکدست و کارآ برای یکسره کردن تکلیف انقلاب، بحران انقلابی سراسر جامعه را فراگرفت. مسئله تعیین تکلیف با قدرت سیاسی به موضوع روز بدل شد. حالت بلاتکلیفی سراسر جامعه را فراگرفته بود. جامعه  در حال گذر به یک اوضاع انقلابی بود. اوضاع انقلابی که البته تکرار اوضاع انقلابی ۵۷ نبود و مختصاتش با آن اوضاع کیفیتا متفاوت بود.

  در اواخر زمستان سال ۵۹ مجددا جنبشهای توده ای منجمله کارگری اوج گرفت. زمانی که در خرداد ۶۰ خمینی و دار و دسته او در حال عملی کردن طرح کودتا بودند توده های مردم به اشکال گوناگون به مقاومت برخاستند. کارگران هم از پای ننشستند. شور و التهاب انقلابی در میان کارگران پدید آمد. بسیاری از کارخانه ها به محل زد و خورد با حزب اللهی ها بدل شد. بسیاری از عوامل حزب اللهی مجبور به فرار از کارخانه شدند. تولید در بسیاری از کارخانه ها متوقف شد. کارگران پیشرو فعالانه در زد و خوردهای خیابانی شرکت داشتند. اشکال گوناگون مبارزه منجمله اعتصاب بکار گرفته شد.

  نقطه اوج مبارزات کارگران راهپیمائی پانزده هزار نفره کارگران شهرصنعتی البرز در قزوین بود. این راهپیمائی یکی از برجسته ترین و  انقلابی ترین حرکات سیاسی طبقه کارگر ایران پس از انقلاب بود. متاسفانه به خاطر غلبه رفرمیسم و اکونومیسم بر جنبش چپ آنگونه که بایسته و شایسته این مبارزه بوده کسی از آن یاد نمی کند.

  روز ۲۷ خرداد ده هزار کارگر صبح کار همراه با پنج هزار کارگر عصر کار در عکس العمل به اعمال ارتجاعی انجمن اسلامی دست به راهپیمائی می زنند و با شعارهائی چون «امسال سال خون است بهشتی سرنگون است» ، «دولت خیانت می کند مجلس حمایت می کنند»  به سمت شهر قزوین براه می افتند. آنان حین حرکت حق تعدادی از عوامل رژیم را کف دستشان می گذارند. ولیکن نرسیده به شهر  با پاسداران روبرو می شوند و پاسداران بروی آنان آتش می گشایند تعدادی از کارگران به خون می غلتند و سرانجام پس از جنگ و گریزهائی متفرق می شوند. رفقائی چون روزبه غفوری و رسول محمدی (کاک محمد) در سازماندهی این حرکت شرکت داشتند. رفیق روزبه غفوری به جرم شرکت در این تظاهرات دستگیر و در دیماه همان سال اعدام شد. رفیق رسول محمدی از فرماندهان مبارزه مسلحانه سربداران بود که در جریان قیام آمل جان باخت. 

  مبارزه کارگران قزوین هم محدودیتهای جنبش خودبخودی کارگری را حتی زمانی که به سطح سیاسی ارتقا می یابد نشان داد. مانند سر دادن برخی شعارها با مفاهیم مذهبی. و نیز  نشان داد که دیگر اشکال قدیمی مبارزه در شرایط نوین کارآئی ندارد. و نمی توان دست خالی از پس ارتجاع تا بدندان مسلح بر آمد. هنوز تجربه قیام مسلحانه ۲۲ بهمن و سرنگونی رژیم شاه در ذهن کارگران تر و تازه بود . در آن مقطع این که مبارزه مسلحانه انقلابی توده ای برای سرنگونی رژیم  صورت گیرد یا نه مستقیما  ربط داشت به پاسخ انقلاب سازمان یافته در مقابل ضد انقلاب سازمانیافته. موضوعی که در کتاب پرنده نوپرواز مورد بحث قرار گرفت.

  پس از موفقیتهای اولیه کودتاچیان در یک دست کردن خود و سرکوب خونین توده های مردم و مهمتر از آن در ضربه زدن به سازمانهای چپ، جنبش کارگری رو به افت نهاد. اکثر فعالین سیاسی انقلابی و علنی مورد اعتماد کارگران که دستگیر نشده بودند مجبور به ترک کارخانه یا در پیش گرفتن زندگی مخفی شدند. در سطح دیگر هم رژیم بطور گسترده دست به تصفیه و اخراج عناصر پیشرو و مخالف رژیم در کارخانه ها زد. با این وجود هنوز جو سیاسی و التهاب انقلابی همراه با انتظار در میان توده کارگران غالب بود. درگیریهای نظامی روزمره در گوشه و کنار کشور توسط مجاهدین و ادامه یابی جنبش کردستان به این جو نیز دامن می زد.

  تا آنجائی که به حرکت سربداران بر می گردد، نه تنها این حرکت مورد حمایت بسیاری از فعالین اتحادیه در کارخانه ها بود (که بسیاری از آنان برای شرکت در عالی ترین شکل مبارزه طبقاتی داو طلب شده بودند. رفقائی چون  رفیق منصور قماشی نماینده کارگران چوکا و از بنیانگذاران اتحادیه شوراهای کارگران گیلان ) بلکه حتی رهبران برخی تشکلات توده ای کارگری (مانند برخی از رهبران سابق سندیکا پروژه ای آبادان ) نیز مبارزه مسلحانه را تنها پاسخ به شرایط سیاسی آنروز می دانستند و خواهان همکاری و پیوستن به سربداران بودند. فراموش هم نکنیم که بسیاری از خانواده های کارگری جنوب مستقیما ما را در حمل و نقل سلاحها از جنوب به تهران یاری رساندند. 

  درک عمومی ما در آن دوره از رابطه مبارزه مسلحانه با جنبش کارگری (و کلا دیگر جنبشهای توده ای) این بود که ما زمانی که جرقه مبارزه مسلحانه را بزنیم خیزشهای توده ای هم در اشکال گوناگون در حمایت از این مبارزه براه می افتند و منجر به سقوط رژیم می شوند. اگر چه ما به سازماندهی ارتش انقلابی جایگاه ویژه ای می دادیم و برای آن نقش محوری در تعیین تکلیف با رژیم قائل بودیم هر چند که لزوما قدرت سراسری بدست ما نیفتد. اما هنوز بر ذهن ما پر بهائی به حرکات خودبخودی توده ای برجسته بود.

  پر بهائی به عنصر خودبخودی یعنی حمایت خود جوش توده ها از مبارزه مسلحانه موجب شد که برنامه خاصی برای سازماندهی توده ها نداشته باشیم. فی المثل آنزمان هنوز بسیاری از نیروهای سازمان (بویژه رفقائی که لو نرفته بودند) در بخش کارگری و در کارخانه های مختلف تهران مشغول به کار و فعالیت بودند و عملا برنامه خاصی بدانها داده نشد و آنها صرفا به انتظار نتیجه قیام نشستند.

اما مباحث اصلی درونی ما بر سر این موضوع (که بخشا در مقالات نشریه حقیقت نیز منعکس می شد)  از زاویه دیگری طرح بود. اقلیت سازمان ما برای مخالفت با شروع مبارزه مسلحانه، تز «از اعتصاب تا قیام» را پیش کشید. خطی که سابقه طولانی در جنبش کمونیستی ایران داشت و ریشه در مباحث جنبش کمونیستی بین المللی در دوران کمینترن در دهه ۲۰ و ۳۰ میلادی داشت. خطی که تصویرش از مبارزه طبقاتی مکانیکی و تدریج گرایانه بود. یعنی ابتدا کارگران دست به مبارزات اقتصادی می زنند، اعتصابات اقتصادی به اعتصابات  سیاسی بدل می شوند، سپس تظاهراتهای سیاسی هم به قیام گذر می کنند. یک جمعبندی بسیار غلط، یک جانبه و الگوبردارانه از انقلاب اکتبر روسیه. این خط تاثیرات زیانباری بر  جنبش کمونیستی بین المللی نهاد مشخصا موجب وارد آمدن ضربات جدی بر انقلاب چین در دهه بیست میلادی شد. مائوتسه دون با جمعبندی از آن شکستها توانست راه پیروزی انقلاب چین را ترسیم کرده و در عمل درستی آنرا ثابت کند. مضاف بر آن از درون همان تجربه خطوط کلی انقلاب در کشورهای تحت سلطه را نشان داد.

  مشکل خط «از اعتصاب تا قیام» این بود که هم ناموزونی تکامل انقلاب در کشورهای تحت سلطه را درک نمی کرد و از آن مهمتر با در انتظار نشستن تکامل اشکال ابتدائی مبارزه به اشکال بالاتر عملا آغاز مبارزه مسلحانه را به ابد واگذار می کرد.

بی جهت نبود که در گرماگرم مباحث میان اقلیت و اکثریت سازمان جمعبندی از برخی قیامهای مسلحانه که توسط کمینترن مورد جمعبندی قرار گرفته بود (مشخصا کتابی که حاوی جمعبندی از چند قیام مسلحانه شکست خورده در دهه بیست میلادی در آلمان و چند کشور دیگر بود) توسط اقلیت سازمان مورد استناد قرار می گرفت و در مقابل از طرف رفیق سیامک زعیم بحثهای «از یک جرقه حریق بر می خیزد» مائوتسه دون مورد تاکید قرار می گرفت.

  البته تجربه قیام ۲۲  بهمن هم «سندی» شد در دست خط «از اعتصاب تا قیام»؛ انگار که این  تجربه همه چیز را  مسلم کرده و جای بحث ندارد، بدل کرد. کمونیستهای ایران به جای اینکه به تحلیل طبقاتی از قیام ۲۲ بهمن بپردازند به شیوه ای تجربه گرایانه مدل قیام ۲۲ بهمن را الگوی راه انقلاب ایران قرار دادند. بدون اینکه به این مسئله فکر کنند که چرا از این قیام نیروهای ارتجاعی چون خمینی توانستند سود ببرند و  به قدرت برسند؛ و بدون اینکه به بستر سیاسی این قیام هم  از زاویه اتحادهای طبقاتی شکل گرفته و مهمتر اینکه،  از زاویه سازش بزرگی که بین ارتش و امپریالیسم آمریکا و خمینی صورت گرفته بود، توجه کنند.  بواسطه این سازش  راه برای قدرت یابی خمینی باز شد و ماشین دولتی حفظ شد  به همین خاطر قیام ۲۲ بهمن ۵۷ یک قیام نیمه کاره بود و به اهدافش نرسید.

  قیام ۲۲ بهمن یک تجربه مهم تاریخ معاصر ایران است اما تجربه ای نیست که کمونیستها فکر کنند با تکرار آن به قدرت می رسند و فقط کافیست این بار آنها در راس چنین حرکاتی قرار گیرند. درک مکانیکی و تدریجگرایانه از مبارزه طبقاتی مانع از آن می شد که حتی به تجارب دیگری چون مبارزه مسلحانه توده ای در کردستان که جلوی چشم شان قرار داشت و یا خودشان مستقیما درآن درگیر بودند توجه لازمه را بکنند و در پرتو تجارب بین المللی درسهای مهم و حیاتی را از آن بگیرند. یعنی خصلت طولانی مبارزه مسلحانه در کشورهائی چون ایران  و اهمیت سازمان دادن ارتش انقلابی.

  همانطور که در کتاب «پرنده نوپرواز»  گفته شد در ابتدا تمرکز بحث عمدتا بر سر این بود که آیا شرایط برای آغاز مبارزه مسلحانه مهیاست یا خیر. اقلیت سازمان بیشتر منتظر تکرار مدل پنجاه هفت بود. از این زاویه تاکید می کرد که از اعتصاب تا قیام راهی است که باید پیموده شود. اما اکثریت سازمان می گفت شرایط برای آغاز مبارزه مسلحانه فراهم است و اگر ما انقلاب مسلح را در مقابل ضد انقلاب مسلح سازمان ندهیم همه فرصتهای انقلابی  را از دست خواهیم داد و انقلاب شکست خواهد خورد؛ ممکنست تلاش ما شکست بخورد اما اگر در مقابل ضد انقلاب مسلح دست به اسلحه نبریم شکست حتمی خواهد بود و شرایط بدتر از دوره پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ خواهد شد.

  تقریبا همزمان با آغاز مبارزه مسلحانه سربداران (پائیز ۱۳۶۰ )  کارگران کارخانه ایران ناسیونال برای دست یابی به پاره ای حقوق اقتصادی خود  اعتصاب کردند. این اعتصاب سر منشا دور تازه ای از بحثهای درونی شد.  اقلیت سازمان برای اثبات بحثهای خود به این اعتصاب اتکا می کرد. در مقابل رفقای دیگر بر محدودیتهای این اعتصاب اقتصادی انگشت می گذاشتند و مشخصا شعار «حزب الله می میرد حواله هم می گیرد» را به عنوان شعار عقب مانده مورد نقد قرار می  دادند. این شعاری بود که برخی از کارگران برای اینکه از جانب رژیم متهم به ضد انقلاب نشوند، سر داده بودند.

  بحثهای نسبتا زیادی حول این مسئله براه افتاد.  مباحثی که تا سالها بعد از شکست قیام آمل نیز ادامه داشت و بر وظیفه مرکزی انقلاب و رابطه آن با وظایف دیگر پرتو افکند. یعنی اینکه وظیفه مرکزی هر انقلابی کسب قدرت سیاسی از طریق قهر می باشد و وظایف دیگر باید بگونه ای به پیش برده شوند که به این وظیفه مرکزی خدمت کنند. از آنجائی که در کشورهای تحت سلطه امکان آغاز جنگ انقلابی قبل از کسب سراسری قدرت سیاسی موجود است بسیار مهم است که قبل از آغاز جنگ کلیه فعالیتها بگونه ای جلو رود که به امر تدارک جنگ خدمت کند و زمانی که جنگ در گرفت همه سازمانها و مبارزات  بطور مستقیم با غیر مستقیم با جنگ همسویی کنند.

  اما برخی مغلطه گری های تئوریک موجب شده که امروزه برخی از فعالین چپ به این حقیقت  با دیده شک و تردید بنگرند. مغلطه گری هائی که عمدتا توسط پاره ای  نیروهای اکونومیست و رفرمیست صورت گرفته و می گیرد. این قبیل نیروها از همه چیز صحبت می کنند الا وظیفه مرکزی طبقه کارگر یعنی کسب قدرت سیاسی از طریق قهر. معلوم نیست که بالاخره این وظیفه چه جایگاهی در فعالیتهای شان دارد و چگونه می خواهند آنرا عملی کنند و برنامه شان برای اداره جامعه آینده چیست. یکی از پوششهای به زیر سئوال کشیدن این وظیفه، تحریف آشکار این نقل قول مارکس است که «کمونیستها بخشی  از جنبش کارگری اند.»  آنها از این نقل قول نتیجه می گیرند که پس کمونیستها وظیفه ویژه و جداگانه ای غیر از سازمان دادن همان حرکات خودبخودی کارگران ندارند.  آنان  تفاوت کیفی میان پروسه های مختلف را نادیده می گیرند و با این کار  وظیفه کسب قدرت سیاسی را در هاله ای از ابهام قرار می دهند و یا اینکه تلاش حزب کمونیست برای کسب قدرت سیاسی را در تقابل با حرکت جنبش کارگری قرار می دهند.

  بی جهت نیست که «جنبش کارگری» آنان شامل همه چیز می شود غیر از کسب قدرت سیاسی از طریق قهر و همچنین تجربه و دانش نظامی که طبقه کارگر طی صد و پنجاه سال گذشته دراین رابطه کسب کرده است.

  واقعیت این است که بین جنبش کارگری ( به معنای مبارزات توده های کارگر علیه اجحافات گوناگون اقتصادی – سیاسی نظام سرمایه داری) با جنبش کمونیستی ( به عنوان بخش آگاه و پیشرو طبقه کارگر) تقاوت کیفی موجود است. و همچنین بین پروسه مبارزه برای کسب قدرت سیاسی با پروسه مبارزات روزمره طبقه کارگر این تفاوت کیفی است. یکی اساسا در چارچوبه زیر و رو کردن کل جامعه است دیگری عمدتا در مدار مناسبات موجود می چرخد.

  تفاوت، میان آگاهی کمونیستی با آگاهی خودبخودی است. بقول لنین همواره عناصری از کمونیسم در مبارزات کارگران علیه سرمایه داری موجود است و در مبارزاتشان ظهور می یابد اما کمونیسم  (به معنای جهان بینی، برنامه و استراتژی) مساوی با این عناصر نیست. این امر اساسا خارج از طبقه فرموله و مدون می شود و باید میان کارگران برده شود. همانطور که مارکس و انگلس اینکار را کردند و کارشان توسط لنین و مائو ادامه یافت و امروز هم به عهده ماست که کمونیسم را تکامل دهیم. 

  فی المثل امروزه جمعبندی از نقاط قوت و ضعف دو تجربه مهم کسب قدرت سیاسی طبقه کارگر در قرن بیستم در چین و شوروی و دلایل شکست آن (برای فرا رفتن از این دو تجربه) عنصر تعیین کننده آگاهی سوسیالیستی است.  بردن این جمعبندی به میان توده ها  برای جنبش کارگری و برای سمت دادن به فعالیتها و تلاش برای ساختن جامعه آینده حیاتی است.  روشن است که  این نیاز حیاتی در جریان مبارزه خودبخودی کارگران برآورده نمی شود. بلکه  نیازمند کار آگاهانه جنبش کمونیستی است. و آنهم نه در سطح یک کشور بلکه در سطح جنبش کمونیستی بین المللی. بی جهت نبود که مارکس تاکید کرد که کمونیستها در جنبش کارگری همواره مدافع منافع کل و آینده ای هستند که طبقه کارگر باید بدان دست یابد.

  پروسه مبارزه برای کسب قدرت سیاسی به عنوان اولیه ترین و اساسی ترین گام برای ساختن جامعه سوسیالیستی مساوی با دیگر پروسه های رایج مبارزاتی میان کارگران و یا میان سایر بخشهای توده ها نیست. پروسه کسب قدرت سیاسی امری آگاهانه و سازمانیافته است که تنها از طریق رهبری یک حزب انقلابی امکان پذیر است. انقلاب اکتبر هم نشان داد که اگر بلشویکها قیام مسلحانه را سازماندهی نمی کردند و صرفا منتظر نتیجه خودبخودی شورو التهاب انقلابی کارگران می بودند هرگز قدرت سیاسی کسب نمی شد.

  اما کسب قدرت سیاسی در خلا صورت نمی گیرد، پروسه کسب قدرت سیاسی کاملا در ارتباط با شرایط عینی قرار دارد. جنبشهای توده ای (مشخصا  جنبش کارگری) بخشی از اوضاع عینی معین بحساب می آیند. اوضاعی که مواد و مصالح خامی  را برای ساختن راه کسب قدرت در هر شرایط معین فراهم می کنند. بدون اتکا به این مصالح (در واقع بدون اتکا به توده ها) تحقق استراتژی ممکن نیست اما استراتژی جمع حسابی مصالح گوناگون نیست. خصوصیات یک کل برابر با  جمع خصوصیات اجزا آن نیست. مضافا همواره تضادی بین جز و کل، بین اهداف پایه ای با اهداف مقطعی، بین هموار ساختن استراتژی با مصالح تاکتیکی ، بین منافع کوتاه مدت و درازمدت موجود است. تضادی که بسیاری مواقع حلش آسان نیست و از پیچیدگی های معین برخوردار است. روشن است که بدون انعطاف پذیری نمی توان هیچ هدفی را متحق ساخت. اما تاریخا مشکل اصلی این بوده که چگونه باید هر جز یا تاکتیک یا سیاست مقطعی را پیش برد که مهر و نشان استراتژی را بر خود داشته باشد وبدان  آن خدمت کند.

  تا آنجائیکه به رابطه میان پروسه کسب قدرت سیاسی و جنبش کارگری جاری بر می گردد تمام بحث بر سر این است که ما با چه سیاستی در بین طبقه کارگر باید فعالیت کنیم. با چه سیاست و روشی به مبارزات روزمره طبقه کارگر باید برخورد کنیم. آیا سیاست و روش انقلابی را به میان طبقه کارگر می بریم.  تلاش می کنیم طبقه کارگر شناختی همه جانبه از دولت، طبقات گوناگون و جامعه و جهان کسب کند یا خیر؟ آیا روحیه کسب قدرت سیاسی را  در میان آنان می دمیم یا خیر؟ پاسخ مثبت به این سئوالات بیان یک تمایز پایه ای با خطوط رفرمیستی و اکونومیستی است که جنبش کارگری را به مبارزات اقتصادی تقلیل می دهند و در واقع طبقه کارگر را لایق دخالت در سیاست در سطح برنامه ریزی و تلاش برای کسب قدرت و رهبری تمام طبقات ستمدیده نمی دانند.

البته در جنبش ایران حتی در میان  کسانی که طرفدار مبارزه مسلحانه بودند، گرایشی به چشم می خورد که نقش چندانی برای طبقه کارگر در رهبری و هدایت جنگ نمی دید و وظیفه طبقه کارگر را عمدتا به مبارزات اقتصادی خلاصه می کرد. فی المثل رفیق مسعود احمدزاده با وجود اینکه تاکید می کرد که تنها از طریق جنگ انقلابی می توان سیاست انقلابی را در سطح گسترده به میان توده ها برد وقتی که به نقش طبقه کارگر می رسید می گفت پس از اینکه جنگ توده ای شد طبقه کارگر نیز مبارزات اقتصادیش را گسترش می دهد و حزب واقعی طبقه کارگر از آن پروسه بیرون می آید. رفیق احمد زاده  نتوانست از گرایشات غالب اکونومیستی جنبش کمونیستی که شرکت در مبارزه اقتصادی را پایه و شرط تشکیل حزب پیشاهنگ می دانستند گسست کند.

برگردیم به نکته دخالت طبقه کارگر در سیاست. دخالت در سیاست یعنی داشتن برنامه برای تغییر بنیادین جامعه، داشتن سیاستی برای رهبری تمام ستمدیدگان و داشتن یک استراتژی نظامی برای درهم شکستن دولت حاکم و کسب قدرت سیاسی.  بطور مشخص در کشور ما  که امکان آغاز جنگ در مناطقی از کشور قبل از کسب سراسری قدرت موجود است به معنای آن است که طبقه کارگر مسئولیت آغاز چنین جنگی را باید بر عهده گیرد. یا حتی زمانی که در مناطقی توده ها دست به اسلحه می برند برای هدایت آنان نقشه و برنامه سیاسی و نظامی مشخص داشته باشد. این است لپ کلام ما. این است معنی تدارک برای کسب قدرت سیاسی که یک معنای مشخص آن بسیج بخشی از پیشروان طبقه کارگر برای هدایت و شرکت در چنین جنگی است. مسلما زمانی که جنگ آغاز شد همسوئی مستقیم و غیر مستقیم جنبشهای توده ای با جنگ برای تقویت و پیشبرد جنگ از اهمیت بسزائی برخوردار است. بکارگیری اشکال تشکیلاتی یا فرمهای مبارزاتی مناسب و صحیح عمدتا مسئله ای پراتیکی و مربوط به مصافهای آینده است. توجه داشته باشیم زمانی که جنگ انقلابی در جامعه براه افتد و گسترش یابد نقش مهمی در پولاریزه شدن جامعه از نظر سیاسی دارد و نگاه بسیاری از جنبشهای توده ای را به خود معطوف می کند. و  به طبقه کارگر و مقر فرماندهی اش (حزب) امکان می دهد که توده ها را در راستای تحقق انقلاب سوسیالیستی رهبری کند. برای درک عمیقتر و همه جانبه تر از رابطه مبارزه مسلحانه با جنبش کارگری (و کلا جنبشهای توده ای) شاید بهتر باشد که بیشتر به رابطه مبارزه انقلابی در شهر و روستا بپردازیم. با توجه به اینکه تغییرات مهمی در این زمینه نسبت به دوره انقلاب چین یا ویتنام صورت گرفته است و نمی توان صرفا با تکرار آن تجارب به پیروزی نائل آمد. مسلما بررسی تجارب متاخرتر و گوناگون تر مانند جنگ خلق در پرو یا نپال و مبارزه مسلحانه انقلابی در فیلیپین،  هند و ترکیه و تجارب مبارزه مسلحانه در دهه ۱۳۶۰ در ایران (مانند کردستان یا تجربه جنگ چریک شهری مجاهدین) می تواند بر موضوع مورد بحث ما پرتو بیشتری بیفکند. بحثی که امیدواریم در فرصتهای آینده بتوانیم آنرا پی گیریم