به مناسبت هفتادمین سال پیروزی انقلاب کمونیستی چین و تأسیس جمهوری سوسیالیستی خلق چین (۱۹۴۹-۱۹۷۶)

به اشتراک گذاشتن
زمان مطالعه: ۶ دقیقه

تعدادی از مقالات و کتابهای مرتبط با انقلاب چین و چین سوسیالیستی

هفتاد سال پیش، انقلاب سوسیالیستی تحت رهبری مائوتسه دون، چین را از بلایای شکاف طبقاتی و گرسنگی و ستم گری های اجتماعی،عقب ماندگی اقتصادی و وابستگی به امپریالیسم، انقیاد دین و پدرسالاری رها کرد و آن را تبدیل به مشعل رهایی بخش پرولتاریا و خلق های تحت ستم جهان کرد. امروز،  حکام سرمایه دار چین هفتاد سالگی پیروزی انقلاب سوسیالیستی در آن کشور را جشن می گیرند. اما آنان ۴۳ سال پیش پس از مرگ مائوتسه دون سوسیالیسم را در آن کشور سرنگون و سرمایه داری را احیاء کردند. آنان دستاوردهای انقلاب سوسیالیستی را نابود کردند و دوباره شکاف طبقاتی و ستم گری های اجتماعی را احیاء کردند. آنان چین را به نظام سرمایه داری جهانی وصل کرده و یکی از بزرگترین کارگاه های عرق ریزان جهان را بنا کردند که کارگرانش از فشار کار خودکشی می کنند. با احیای سرمایه داری، چین از پایگاه انترناسیونالیستی که پرولتاریا و خلق های جهان برای رهایی خود از انقیاد سرمایه داری به آن چشم می دوختند تبدیل به یک قدرت غارت گر سرمایه داری امپریالیستی شد که ماشین سرمایه و سودش کمند سرمایۀ استقراضی را بر گردن کشورهای آفریقا و آسیا و آمریکای لاتین می اندازد و منابع طبیعی شان را به غارت می برد.

در اول اکتبر ۱۹۴۹ مائوتسه دون در میدان صلح آسمانی در پکن پیروزی انقلاب سوسیالیستی را پس از بیست سال جنگ درازمدت خلق اعلام کرد. کسب قدرت در سال ۱۹۴۹ صرفا آغاز یک فرآیند پیچیده در دگرگون کردن جامعه و افکار مردم بود. با استقرار دولت دیکتاتوری پرولتاریا در چین، محو «چهار کلیت» آغاز شد: محو شکاف های طبقاتی، محو روابط تولیدی اقتصادی که شکاف های طبقاتی را به وجود می آوردند، محو روابط اجتماعی ستمگرانه ای که از این روابط تولیدی بر می خیزند و محو افکار و فرهنگ و ارزش هایی که بیان استثمار و ستم و نگهبان و تقویت کنندۀ آن می باشند. مائوتسه دون صدها میلیون نفر از مردم را در این راه رهبری می کرد تا جامعه ای به وجود آید که برای همیشه ننگ استثمار انسان از انسان و ستمگری های اجتماعی را از چهره چین و تمام جهان پاک کند و مبشر ایجاد یک جهان کمونیستی باشد.

این انقلاب سال به سال عمیق تر شد و افق های نوینی را نه فقط برای مردم چین بلکه در مقابل تمام بشریت تحت ستم و استثمار جهان باز کرد. اما یک قشر بورژوازی جدید در دل حزب کمونیست و ساختارهای دولت سوسیالیستی سربلند کرد. مائوتسه دون و جنبش کمونیستی بین المللی،  تجربۀ احیای سرمایه داری در شوروی سوسیالیستی را در اواسط دهه ۱۹۵۰ از سر گذرانده بودند. نمایندۀ بورژوازی نوین در شوروی که برنامۀ احیای سرمایه داری را در آن کشور آغاز کرد خروشچف بود. مائوتسه دون کل جنبش کمونیستی بین المللی را در تحلیل از این واقعه و روشن کردن ماهیت ضد سوسیالیستی و عمیقا سرمایه داری حکام اتحاد جماهیر شوروی رهبری کرد و این کشور را «شوروی سوسیال امپریالیست» خواند زیرا سوسیالیست در نام اما سرمایه داری امپریالیستی در عمل بود. مائوتسه دون هشدار داد که اگر در چین آن کسانی که در نام «کمونیست» هستند اما برنامۀ احیای سرمایه داری را دارند به قدرت برسند، چین نیز به همان سرنوشت شوروی سوسیال امپریالیستی دچار می شود. برای مقابله با این خطر و ممانعت از به قدرت رسیدن نیروهای بورژوازی جدید،  در سال ۱۹۶۶ مائوتسه دون و کمونیست های انقلابی درون حزب کمونیست چین – افرادی مانند چن چان چیائو و چیان چین — یک «انقلاب در انقلاب» را رهبری کردند که به «انقلاب بزرگ فرهنگی پرولتاریایی» معروف شد. اما در نهایت این انقلاب موفق نشد و نیروهای بورژوا که مقرهای فرماندهی قدرتمندی در حزب کمونیست چین و ارتش و دستگاه اداری دولت چین داشتند با استفاده از فرصتی که مرگ مائوتسه دون برایشان فراهم کرد در سال ۱۹۷۶ موفق شدند قدرت سیاسی را از دست کمونیست ها بربایند و با سرکوب و کشتار آنان قدرت را به دست بگیرند. این طبقۀ سرمایه داری نوین در ۴۳ سال گذشته در چین حاکمیت داشته است. هرچند که هنوز نقاب «کمونیست» و «سوسیالیست» را بر چهره دارد اما یک قدرت سرمایه داری استثمارگر بیرحم و سرکوبگر است و گوشه ای از سرکوبگری آن را امروز در رابطه با خیزش جوانان هنگ کنگ علیه این رژیم مستبد مشاهده می کنیم. علاوه بر این، چین یک قدرت امپریالیستی است که با امپریالیسم آمریکا بر سر سرکردگی بر جهان رقابت می کند و ابزار و آلات نظامی مرگبارش را به رخ می کشد.

با شکست چین سوسیالیستی در سال ۱۹۷۶، پرولتاریای جهان و توده های مردم ستمکش و زحمتکش یکی از مهمترین پایگاه های انقلابی خود را از دست دادند. نه تنها یک جامعه ۹۰۰ میلیون نفری به اردوگاه سرمایه داری جهانی پیوست بلکه امیدهای ناشی از انقلاب سوسیالیستی چین هم به قهقرا خزید و پتانسیلهای انقلابی بسیاری از جمله انقلاب سال ۵۷ ایران از دست رفت و محیط برای عروج نیروهای ارتجاعی همچون اسلامگرایان در خاورمیانه و شمال آفریقا مساعد شد.

اما از دل شراره های خفتۀ انقلاب چین، بذرهای یک کمونیسم نوین توسط باب آواکیان صدر حزب کمونیست انقلابی آمریکا روییدند و طی یک کار عظیم علمی و انقلابیِ سی ساله، سنتز نوینی از کمونیسم توسط او ارائه شد که ضمن جمعبندی علمی و انتقادی از دستاوردها و کمبودهای تجربه موج اول انقلابهای کمونیستی و دولتهای سوسیالیستی، به حل یک تضاد تاریخی در علم کمونیسم منجر شده و یک جهش واقعی در مارکسیسم را رقم زد. جهشی که بر مبنای آن استراتژی های جدید راه انقلاب تدوین شد و تصویری از دولت سوسیالیستی نوین نیز ارائه شد. تجربۀ انقلاب سوسیالیستی چین، دستاوردهای عظیم و نقصان هایش در همان زمان که یک کشور سوسیالیستی واقعی بود و همچنین علل شکست آن به طور عمیق توسط باب آواکیان، معمار کمونیسم نوین تحلیل و جمعبندی شده است. جمعبندی از چین همراه با جمعبندی از کل تجربۀ انقلاب های سوسیالیستی قرن بیستم، مولفه ای تعیین کننده در شکل گیری کمونیسم نوین که تکامل کیفیِ علم کمونیسم و انقلاب کمونیستی را نمایندگی می کند بوده است. پس، همانطور که در دهۀ ۱۹۷۰ شکل گیری جنبش نوین کمونیستی و کمونیست بودن با پیروی از مائوتسه دون و راه ترسیم شده توسط وی ممکن بود امروز نیز به وجود آوردن جنبش نوین کمونیستی و نسل جدیدی از کمونیست های انقلابی و آغاز موج جدید انقلاب های سوسیالیستی در جهان بر اساس پیروی از باب آواکیان و راه نوینی که او با کمونیسم نوین باز کرده است، ممکن می باشد. انقلاب کمونیستی بزرگترین ضرورت مقابل بشریت در تمام نقاط جهان از جمله در چین است.

کمونیستهای انقلابی، پیشاهنگان آیندۀ رهایی بشریت، شکست انقلاب چین را با در دست گفتن سنتز نوین کمونیسم جواب داده اند و در سنگر و راه انقلاب پای میفشارند. حزب کمونیست انقلابی آمریکا، حزب کمونیست ایران (م ل م) و تشکلها و هسته های انترناسیونالیستی در نقاط مختلف اروپا، مکزیک و غیره با به کار بستن سنتز نوین کمونیسم، یگانه شعلۀ واقعی انقلاب و رهایی و کمونیسم را در جهان ما برافراشته نگه داشته اند.

در هفتادمین سالگرد پیروزی انقلاب چین لینک تعدادی از مهمترین کتابها و مقالاتی که طی چند سال اخیر و با الهام گرفتن از سنتز نوین کمونیسم درباره انقلاب چین، انقلاب فرهنگی چین و شکست سوسیالیسم در این کشور نوشته شده و توسط حزب ما ترجمه شده است را باز نشر می کنیم.

کتاب تاریخ واقعی کمونیسم. اثر ارزشمند ریموند لوتا. فصل ۴ و ۵ جزوه اول (صفحات ۹۴ تا ۱۸۶) و بخشهای ۷ تا ۱۶ جزوه دوم (صفحات ۲۱۸ تا ۲۶۰)

https://cpimlm.org/1395/05/01/2909/

مقاله شورش علیه دنیای کهنه از نشریه حقیقت ارگان حزب کمونیست ایزان ( م ل م ) شماره ۲۲ اردیبهشت ۱۳۸۴

https://cpimlm.org/1388/11/12/2871/

«انقلاب فرهنگی در چین، فرهنگ و هنر، دگر اندیشی و جوش و خروش و پیشبرد انقلاب به سوی کمونیسم» مصاحبه با باب آواکیان از نشریه انقلاب، شماره ۲۵۸ فوریه ۲۰۱۲

https://cpimlm.org/1395/08/01/2107/

«نبرد انقلاب و ضد انقلاب و شکست سوسیالیسم در چین» یا چرا شورش مردمی علیه کودتای بورژوایی ۱۹۷۶ صورت نگرفت؟ از نشریه حقیقت شماره ۷۵ آبان ۱۳۹۵