یک صد جنایت ارتجاع شاه و شیخ علیه بشریت؛ پروندۀ شماره ۱: قتل عام خرداد ۱۳۶۲ مهاباد

به اشتراک گذاشتن
زمان مطالعه: ۳ دقیقه

توضیح: در سلسله یادداشتهایی با عنوان «یک صد جنایت ارتجاع شاه و شیخ علیه بشریت» قصد داریم جنایات دو رژیم سلطنتی پهلوی (۱۳۰۰-۱۳۵۷) و جمهوری اسلامی علیه مردم ایران و منطقه را مستند و مکتوب کنیم. در این یادداشتها فقط پرونده های مشخص و عامِ مربوط به ترور، کشتار، قتل عام، شکنجه و اعدام مورد بررسی قرار می گیرند.

پروندۀ شماره ۱: قتل عام مهاباد

زمان: خرداد ۱۳۶۲

آمرین و مسببین: روح الله خمینی رهبر جمهوری اسلامی، سید علی خامنه ای رئیس جمهور وقت، میر حسین موسوی نخست وزیر وقت، عبدالکریم موسوی اردبیلی رئیس وقت قوه قضاییه، محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران، علی فلاحیان فرمانده وقت کمیته های انقلاب اسلامی، یوسف صانعی دادستان وقت کل کشور.

عوامل: فرمانداری مهاباد به ریاست حمیدرضا جلایی پور، قرارگاه حمزۀ سیدالشهدای سپاه پاسداران مهاباد، کمیته های انقلاب اسلامی شهر مهاباد، مُلا حسنی امام جمعه ارومیه

۱۲ خرداد ۱۳۶۲ اعلامیه ای طبق دستور حمید‌رضا جلائی پور (از اصلاح طلبان بعدی و استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران)، فرماندار وقت مهاباد در سطح این شهر کردنشین پخش شد که دربردارندۀ نام ۵۹ جوان و نوجوان کُرد اعدام شده در آن روز بود. ۵۹ نفری که بسیاری‌شان در بین ماه‌های فروردین و اردیبهشت همان سال توسط نیروهای حزب اللهی، گشت ثارالله کمیته های انقلاب اسلامی و واحدهای عملیات شهری ربوده و بدون دادگاهی همگی در یک زمان تیرباران شده بودند. علت اعدام‌ها در آن اعلامیه، وابستگی به گروه‌های «ضد انقلاب» و احزاب سیاسی ذکر شده بود. اتهامی که هیچ مدرکی برای اثباتش ارائه نداند. جنازۀ اعدام شدگان به خانواده هایشان تحویل داده نشد و محل دفن‌شان هم اعلام نگردید‌.

این اقدام جنایتکارانه در پی کشته شدن محمد بروجردی یکی از فرماندهان اصلی سپاه جنایتکار پاسداران و به اصطلاح «مغز متفکر سپاه» و با هدف ایجاد ارعاب و انتقام‌گیری از مردم کردستان اتفاق افتاد. در آن سال‌ها بسیاری از مناطق کردستان، به ویژه روستاها و جاده های بین شهری هنوز در اختیار پیشمرگه های حزب دمکرات کردستان و سازمان انقلابی زحمتکشان کردستان (کومله) بود و مردم کردستان به شدت درگیر جنگ با نیروهای نظامی جمهوری اسلامی بودند. محمد بروجردی یکی از قصابان جمهوری اسلامی در سرکوب مبارزات خلق کرد بود و روز اول خرداد ۶۲ در جادۀ مهاباد به نقده در اثر برخورد اتوموبیلش با مین کشته شد.

مردم کردستان پس از سقوط رژیم دیکتاتوری محمدرضا شاه خواهان احقاق حقوق برابر با دیگر مناطق ایران و حق خودمختاری منطقه ای بودند که به صورت شعارهایی مانند «خودمختاری برای کردستان، دمکراسی برای ایران» یا «شوراهای مردمی کردستان» فرموله میشد. جمهوری نوپای اسلامگرایان تحت رهبری خمینی در کردستان فاقد هرگونه پایۀ مردمی و اجتماعی بود و احزاب و سازمانهای کمونیست، چپ، انقلابی و ناسیونالیست کرد دارای بیشترین نفوذ و حمایت توده ای و مردمی بودند. واکنش خمینی و رژیمش به خواست مردم کردستان، تحمیل یک جنگ تمام عیار از بهار سال ۵۸، لشگرکشی و اشغال کردستان و کشتار ده ها هزار نفر از مردم و جوانان کُرد بود. جمهوری اسلامی تا اوایل سال ۶۲ با اعزام بیش از دویست هزار نیروی نظامی به کردستان، توپباران و بمباران شهرها و روستاهای کردستان و ایجاد جّو وحشت، ترور، شکنجه و اعدام توانست تمامی شهرهای کردستان را اشغال کند اما پیشمرگه ها و مردم هنوز در بسیاری از روستاها قدرت را در دست داشته و با جنگ پارتیزانی، مبارزه علیه رژیم را پیش می بردند.

واکنش حاکمیت به کشته‌شدن محمد بروجردی با هشدار و تهدید نیروهای کردستان توسط میرحسین موسوی نخست وزیر وقت و هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس همراه بود. سرانجام حمیدرضا جلائی پور با پشتیبانی علی اکبر ناطق نوری وزیر کشور و مُلا حسنی امام جمعۀ مرتجع و جنایتکار ارومیه، دستور اعدام ۵۹ نفر از جوانان زندان مرکزی مهاباد را صادر کرد. از چهره های اصلی مجری این جنایت به محسن مجیدی از سران و معاونین گشت ثارالله کمیتۀ مهاباد و مدیر عامل پتروشیمی مهاباد در دهۀ ۹۰، حسین شیخ عطار از فرماندهان محلی وقت سپاه می توان اشاره کرد.

ملاحسنی امام جمعه ارومیه، حمیدرضا جلایی پور فرماندار وقتِ مهاباد، محسن مجیدی و حسین شیخ عطار از عاملین اصلی این جنایت

رسانه های سراسری حکومت از جمله رادیو و تلویزیون و روزنامه های کثیر الانتشار و سراسری هیچکدام خبر این قتل عام و اطلاعیۀ کذایی فرمانداری مهاباد را منتشر نکردند و پس از آن جمهوری اسلامی تمام تلاش خود را کرد تا ابعاد و جزئیات فاجعه فاش نگردد و نام آن ۵۹ نفر از تاریخ پاک شود. اما نام و یاد عزیزشان در خاطرۀ مبارزات و مقاومت خلقهای ایران علیه ارتجاع و جنایت ماند و ما نام‌شان را می‌نویسیم:

 غلامرضا بارزی/ حسن جهانیان/ علی بانه‌یان/ محمد علیالی/ محمد امین صفا/ همایون نیلوفری/ محمود ریزیی/محمد حسینی/ عباس حسینپور/ کاظم خاتونی /علی مزنه‌/  عبدالله‌ تحریان/  رحمان رحیمی/ علی گلپرست/ مصطفی عسمتی/ خالق بارزانی/ یوسف ایازی/ کمال چاوشینی/ حسن رحمانیان/ خالد رحیم آذر/خالد صفایی/ سید ابراهیم احمدی/  محمد مسعودی/ محمد ابوبکری/ وفا الیاسی/ منصور جناح/ محمد امین احمدی/ محمد سلیمی/ فریدون شنگه‌/ علی بازیان/ خضرر رنگین/ ابوبکر شکری/ انشاالله‌ نادری/ هژار کریمی/ کمال کریمی/ کریم ر‌حیمیان/ یوسف حبیب پناه‌/ محمد فارق بازیار/ ابراهیم امینی/ صالح مام ابراهیمی/ شکری نادری/ مصطفی فقری/ علی غواره‌/ علی صلاحی/ ملا حسن لاجوردی/ سلیمان حسن زاده‌/ یوسف حسن زاده‌/ کریم کاوه‌/ سید محمود سید محمودی/ حامد محمود کندو/ حسین کلهری/ عباس یوسفی/ سیامک سقزی/ علی آباده‌/ کمران ظاهر حه‌جازی/ صالح فرهودی/ مقصود محمودی/ احمد کهروبی/ رحمان خض