ایران میدان رقابت های جغرافیایی-سیاسی و جغرافیایی-اقتصادی میان آمریکا و چین

زمان مطالعه: ۹ دقیقه

برای رهایی بشریت، امکان انقلاب در هر سه کشور ایران، آمریکا و چین را باید تبدیل به واقعیت کرد!

گزیده ای از مقاله: جنگ با ایران و چارچوب تدارک امپریالیست ها برای یک رویارویی جهانی

از نشریه حقیقت شماره ۸۵ تیر ماه ۱۳۹۸

هر چند به ظاهر عامل اصلی در تشدید تضاد میان قدرت های امپریالیستی سیاست خارجی رژیم ترامپ است، اما به قدرت رسیدن خودِ این رژیم در آمریکا و رشد جریان های فاشیستی در حکومت های دیگر کشورهای امپریالیستی، محصول بحران عمیقی است که نظام سرمایه داری-امپریالیستی را فرا گرفته و چالش های بی سابقه ای را مقابل پای قدرت های جهانی گذاشته است. کلیت نظم قدیمی جهان امپریالیستی ترک های غیرقابل ترمیم برداشته و از مهار آن ها خارج شده است. حتا میان آن چه «بلوک غرب» خوانده می شد یعنی اجماعی که پس از جنگ جهانی دوم به مدت چند دهه تحت حاکمیت ایالات متحده حاکم بود ازهم گسیخته شده است.

 ایجاد نظم نوین جهانی برای تنظیم دوباره روابط قدرت و توازن قوا میان امپریالیست ها و تکیه بر روابط قدرتِ باثبات برای نظم بخشیدن به جهان امپریالیستی و نظام سرمایه داری جهانی، تبدیل به یک ضرورت عینی برای همه قدرت های امپریالیستی شده است و همه آن ها فشارِ این ضرورت را حس کرده و زیر این فشار حرکت می‏کنند. این امر، رقابت میان آن ها را شدت بخشیده زیرا تنظیم جدید روابط قدرت میان امپریالیست ها از دالان پر تب و تاب رقابت می گذرد. این رقابت میان همه قدرت های امپریالیستی جریان دارد، اما امپریالیسم آمریکا تحت رهبری رژیم ترامپ/پنس قصد آن کرده که چین را آماج عمده خود قرار دهد و دیگران را مجبور به انتخاب و صف آرایی با، یا در مقابل آمریکا کند. رژیم ترامپ خواهان ایجاد یک «نظم نوین» جهانی است که در آن امپریالیسم آمریکا قدرت بلامنازعِ گذشته خود را بازیابد. شعار فاشیستی ترامپ مبنی بر «بازگرداندن آمریکا به شکوه گذشته»، اعلام همین هدف است. وی قصد آن دارد تا تمام ستون های «نظم قدیم» امپریالیستی که در تمام دوران پس از جنگ دوم جهانی، روابط میان قدرت های سرمایه داری امپریالیستی را انتظام می بخشید و خود امپریالیسم آمریکا معمار آن بود را برهم زند.^۴ چرا که آن ها را مضر به حال امپریالیسم آمریکا و دست و پاگیر برای اهداف آن می داند. این ستون ها، شامل نظام مالی و پیمان های اقتصادی بین المللی و پیمان های نظامی و سیاسی و غیره است. تقریباً تمام هیئت حاکمه آمریکا متفق القولند که در این اوضاع، چین را باید آماج عمده کنند تا قدرت چین و دامنه نفوذش در جهان افزایش نیابد. اما بر سر رویکرد نسبت به اتحادیه اروپا و نظم بخشیدن به خاورمیانه اختلاف دارند. چین نیز به عنوان امپریالیست تازه نفس می خواهد جایی که «شایسته» خود می داند را در نظام جهانی داشته باشد، سلطه آمریکا بر نظام سرمایه داری امپریالیستی را به چالش بگیرد و برای یارگیری از میان دیگر قدرت های امپریالیستی و دولت های کوچکتر منطقه آسیا-اقیانوسیه آرام و خاورمیانه تلاش کند.

تحلیلگران گوناگون، رقابت آمریکا و چین را به صورت «رقابت دو ابرقدرت» تحلیل می کنند که با جنگ تجاری و با تلاش برای بیرون کردن یکدیگر از فن آوری ها و منابع کلیدی، در حال از بین بردن کامل روابط درهم تنیده اقتصادی میان یکدیگر هستند و به این ترتیب «یک واقعیت ژئوپلتیک جدید» را به ثبت رسانده و قدرت های دیگر را نیز مجبور به انتخاب کرده اند.^۵ 

… اندیشکده های امنیتی و نظامی وابسته به امپریالیسم آمریکا طی مطالعات استراتژیک گسترده، سیاست های جدید «جنگ سیاسی» را برای مقابله آمریکا با چین و روسیه طراحی کرده اند.^۶ آن ها معتقدند آمریکا باید سلاح های «جنگ سیاسی» را فعالانه به کار گیرد زیرا روسیه و چین در تضعیف هژمونی آمریکا در نقاط مختلف جهان و حتا ایجاد هرج و مرج سیاسی در داخل آمریکا از این روش «موثر» و «کم هزینه» حداکثر استفاده را کرده اند. و تأکید می‏کنند ایران نیز در خاورمیانه از این استراتژی علیه آمریکا استفاده کرده است و به رژیم ترامپ پیشنهاد داده اند «دپارتمان دفاع ایالات متحده» که فرماندهی پیشبرد جنگ های «نامنظم» را عهده دار است همراه با سازمان سیا و وزارت امور خارجه رهبری پیشبرد «جنگ سیاسی» دامنه دار علیه چین، روسیه و ایران را در دست بگیرند و در این کار همه عناصر قدرت آمریکا را در سطح «پایین تر از درگیری نظامی متعارف» به کار گیرند.^۷

بخش مهمی از این «جنگ سیاسی» استفاده آمریکا از قدرت اقتصادی اش است. در اینجا منظورمان استفاده از تحریم علیه ایران و ونزوئلا نیست، بلکه علیه رقبای عمده آمریکا است. آمریکا شبکه تجاری بین المللی اش را تبدیل به سلاحی کرده و از این جنگ نه برای گرفتن امتیازات اقتصادی بلکه برای ایجاد فضای بی ثباتی در میان شرکای تجاری اش در اروپا نیز استفاده می کند. ^۸ در نتیجه جهان هم با «نظم نوینی» در عرصه فن آوری و مالی مواجه است. تمام اصول به اصطلاح «بازار آزاد» و اقتصاد سرمایه داری «نئولیبرال» مبنی بر عدم دخالت دولت در اقتصاد و حرکت سرمایه که سه دهه تبلیغ می شد، یکی پس از دیگری توسط ترامپ لگدمال می شوند. به طور مثال طبق فرمان ترامپ معامله و استفاده از نیمه هادی ها و نرم افزارهایی که توسط رقبای آمریکا ساخته می شوند ممنوع است. در سال ۲۰۱۸ قانونی به نام فیررما (FIRRMA) در آمریکا تصویب شد که بر سرمایه گذاری های خارجی در کمپانی های دره سیلیکان (مرکزِ جهانی فن آوری ها و اختراعات و رسانه های اجتماعی در جنوب سانفرانسیسکو) نظارت می کند. اگر شرکتی در لیست سیاه قرار بگیرد، بانک ها از معامله با آن سر باز می زنند. این ها شرایط و ابزاری است که در گذشته، در دوران جنگ استفاده می شدند. فقط شرکت های هوآوی (Huawei) و ژِن (zen) چینی در معرض حملات این سلاح اقتصادی قرار ندارند. مقرراتِ درهم شکستن  تِراست ها (چند شرکتِ دارای یک مدیریت) شرکت هایی مانند گوگل، آمازون، فیس بوک را هم آماج قرار داده است. نشریه اکونومیست لندن در شماره ماه ژوئن ۲۰۱۹ جنگ اقتصادی آمریکا را این طور تحلیل می کند:

ممکن است فکر کنید قدرت حقیقی آمریکا در ۶۵۰۰ کلاهک هسته ای و یازده ناو هواپیمابر یا سلطه اش بر صندوق بین المللی پول است. در حالی که علاوه بر این آمریکا گرهگاهِ شبکه ای است که زیربنای جهانی سازی را تشکیل می‏دهد. این مجموعه درهم تنیده از شرکت ها، ایده ها و استانداردها بیان چالاکی آمریکاست و آن را تقویت می کند…. آمریکا میزبان یا کنترل کننده بیش از ۵۰ درصد پهنای باند فرامرزی، بیش از ۵۰ درصد از سرمایه گذاری های وِنچِر (venture capital)^۹ در جهان سیستم های عامل تلفن های همراه، دانشگاه های برتر جهان و همچنین دارایی های تحت مدیریت صندوق های سرمایه است. حدود ۸۸ درصداز تجارت ارزی جهان با دلار آمریکا است.

اما چین به عنوان قدرت امپریالیستی تازه نفس، دست روی دست نگذاشته و به سبک خود در حال پیشبرد «جنگ سیاسی» است و از بی اعتمادی متحدین آمریکا در اروپا و منطقه آسیا-اقیانوسیه برای گسستن پیمان ها و اتحادهای استراتژیک آن ها سود می جوید. نهادهای مالی و امنیتی بین المللی مانند سازمان همکاری شانگهای را در مقابل نهادهای بین المللی تحت هژمونی آمریکا تقویت می کند. چینی ها در منطقه آسیا-اقیانوسیه سخت در تلاشند تا اتحاد استراتژیک میان ژاپن و کره جنوبی و آمریکا را بر هم بزنند. پکن از طریق صدور سرمایه (فینانس و صدور فن آوری و سرمایه گذاری مستقیم) و پیمان های نظامی و امنیتی در بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی جای امپریالیست های قدیمی تر را گرفته است و حتا با روسیه که تاکنون شریک اقتصادی و سیاسی و نظامی اش بوده، بر سر نفوذ در کشورهایی مانند جمهوری های آسیایی و ایران رقابت می کند. کشورهای آفریقایی یکی پس از دیگری به زیر سلطه سرمایه مالی و کمپانی های زیرساختی چین در می آیند. چین حتا در اروپا با خرید شرکت ها، به فن آوری آن ها دسترسی پیدا می کند. علاوه بر این در زمین و هوا و فضا در حال رقابت نظامی با آمریکا است و هدفش رسیدن به برابری تسلیحاتی با نخستین قدرت نظامی جهان است. دزدیدن فن آوری پیشرفته از مراکز تاسیسات و پژوهشکده های نظامی در آمریکا، مولفه ای مهم در «جنگ سیاسی» چین بوده است. به عنوان مثال چین اطلاعات مربوط به سه هواپیمای جنگی پیشرفته آمریکا یعنی لاکهد مارتین (Lockheed Martin) اف۳۵ و اف۲۲ و بویینگ سی۱۷ را ربوده است.^۱۰ «اداره نمایندگی تجارت ایالات متحده» مقدار دزدی های تکنولوژیک چین از آمریکا را بالغ بر سالانه ۶۰۰ میلیارد دلار برآورد کرده است و یک مامور ضد اطلاعاتِ اف.بی.آی می گوید: «هدف آن ها این است که از آمریکا به عنوان قدرتمندترین و از نظر تکنولوژیک پیشرفته ترین ابرقدرت جهان پیشی بگیرند. رهبران چین ترجیح می دهند به طور صلح آمیز به این هدف برسند اما اگر جنگی در بگیرد، می خواهند با آمریکا برابر باشند». ^۱۱ این ها گوشه ای از رقابت و جدال همه جانبه ای است که میان آمریکا و چین در جریان است. وقایع خاورمیانه و مشخصا تنش میان آمریکا و جمهوری اسلامی، میلیتاریزه تر شدن خلیج و اقیانوس هند از سوی آمریکا تحت لوای حفاظت از خطوط دریایی این منطقه را باید در این چارچوب گذاشت و درک کرد. اگر جنگی علیه ایران از سوی آمریکا و یا متحدینش رخ بدهد، بخشی از همین صحنه بزرگتر و تدارک برای رویارویی های بزرگتر خواهد بود. 

… زیربنای تشدید تضاد میان قدرت های سرمایه داری امپریالیستی، تشدید تضاد اساسی عصر سرمایه داری یعنی تضاد میان تولید اجتماعی و مالکیت خصوصی یعنی تصاحب خصوصی این تولید اجتماعی است. سرچشمه کلیه معضلات جهان امروز از گرسنگی شنیع صدها میلیون نفر در سراسر جهان تا محرومیت و فقر غیر ضروری چند میلیارد انسان و از نابودی محیط زیست تا جنگ های ویرانگر همین جا است. تولید اجتماعی در جامعه بشری، انسان های چهار گوشه کره زمین را به یکدیگر متصل کرده است. اما واسطه این تعاون جهانی، سرمایه است. سرمایه داری نه فقط میلیاردها انسان را به رنج روزمره استثمار و تمام روابط اجتماعی تبهکارانه ناشی از آن محکوم می کند، بلکه دائماً آن ها را به گرداب جنگ هایی در ابعاد غیر جهانی و هر چند وقت یکبار کل بشریت را با تخریب و کشتار جنگ های بزرگ امپریالیستی مواجه می کند. همه این ها برای تقسیم غنائم حاصل از استثمار شبکه بین المللی انسان هایی است که مانند زنجیرهای به هم پیوسته، ثروت های جهان را تولید می کنند. جنگ های جهانی اول و دوم نمونه ای از این منازعه جهانگیر بر سر تقسیم جهان و تجدید تقسیم جهان بوده اند. ^۱۲

هنگامی که ضرورت تجدید تقسیم جهان در مقابل نظام سرمایه داری امپریالیستی خودنمایی می کند، این امر لزوما از طریق جنگ های جهانی از نوع اول و دوم صورت نمی گیرد. بلکه مسئله می تواند به شکلی تمام شود که «جنگ سرد» میان بلوک غرب به سرکردگی امپریالیسم آمریکا و بلوک امپریالیستی شرق به سرکردگی شوروی سابق، تمام شد. امروز یک پنجم کودکان جهان در مناطق جنگ زده زندگی می کنند. ده کشور افغانستان، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری دموکراتیک کنگو، عراق، مالی، نیجریه، سومالی، سودان جنوبی، سوریه و یمن میدان نبرد رقابت های ژئوپلتیکی امپریالیست ها هستند و انواع سلاح های کشتار از طرف آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، آلمان و چین به این کشورها سرازیر می شوند. با وجودی که این جنگ ها زبانه می کشند و کشورها را ویران و ده ها میلیون نفر را آواره و صدها هزار نفر را کشتار می کنند، اما با معیارهای نظام امپریالیستی دوران کنونی هنوز دوران «صلح» محسوب می شود! 

… جمهوری اسلامی به دنبال تضمین بقای خود است. این هیئت حاکمه مفلوک بالاجبار به درون گرداب نزاع قدرت های بزرگ کشیده شده و بیشتر کشیده خواهد شد. نیروی فشار وابستگی مالی و اقتصادی به جهان امپریالیستی و همچنین نیاز آن به این که یک پای جنگ های ارتجاعی در خاورمیانه باشد، جمهوری اسلامی را هرچه عمیق تر در این گرداب فرو می برد.

…  میان آمریکا و جمهوری اسلامی همواره یک تضاد ارتجاعی موجود بوده است که رفیق آواکیان آن را به صورت «تضاد میان دو منسوخ امپریالیسم و اسلام گرایی» مفهوم سازی کرده است.^۱۳ اما امروزه این تضاد، به میدان رقابت های ژئوپلتیک و ژئواکونومیک میان قدرت های امپریالیستی به ویژه میان آمریکا از یکسو و چین و روسیه از سوی دیگر رانده شده و حدت بی سابقه ای یافته است.

…  امپریالیست ها در حین رقابت (حتا در حین جنگ) به بده بستان های سیاسی پشت پرده ادامه می دهند. در رابطه با ایران نیز امپریالیسم آمریکا، چین، روسیه و اتحادیه اروپا دائماً در حال معامله و چانی زنی اند.

… سران جمهوری اسلامی می دانند که ایران میدان بده بستان های میان قدرت های امپریالیستی است و این را «قانون بازی» می دانند. اما جلوی مردم ژست های «استقلال» و «مقاومت» می گیرند تا قافیه را در مقابل مردم نبازند.

… جمهوری اسلامی به هر طرف بچرخد، خواه با چین و روسیه «محور مقاومت» تشکیل دهد (مانند رضاشاه در جریان جنگ دوم جهانی که می خواست با چرخش به سمت امپریالیسم آلمان در مقابل امپریالیسم بریتانیا «مقاومت» کند) یا بنا به تمایل برخی محافل جمهوری اسلامی، دست از چین و روسیه و اروپا بکشد و منجی خود را در وجود آمریکا جستجو کند، ضرورتِ جامعه ما سرنگون کردن جمهوری اسلامی و هر ترکیب بندی جدید از مرتجعین است که ممکن است در بطن تحولات جهانی بر جامعه ما تحمیل شود.

..  اوضاع نظام جهانی در همه سطوح آن به هم ریخته است و به علت همین به هم ریختگی است که فاشیست ها در آمریکا و نقاطی از اروپا به قدرت رسیده و نیروهای فاشیست در کشورهای تحت سلطه نیز قدرتمندتر شده اند. این وضعیت به احتمال بسیار زیاد، بدتر خواهد شد اما این حادتر شدن اوضاع و به هم ریختگی نظام حاکم در ایران و جهان در همه سطوح آن، امکان انقلاب کمونیستی و به پیروزی رساندن آن را به مراتب افزایش خواهد داد که باید آن را به انقلاب کمونیستی برای رها شدن از تمامی اشکال بهره کشی و ستم تبدیل کرد.

مائوتسه دون: صعود به قله ها و گذر از معبر هوان یان و ربودن لاک پشت از قعر هفت دریا را باید جرات کرد!

….

پی نوشت ها:

…

۵- برای مثال چین به غول های فن آوری هشدار می دهد که با سیاست ترامپ همراهی نکنند. نگاه کنید به:

Conger, Kate (June 8, 2019) China Summons Tech Giants to Warn Against Cooperating With Trump BaN

۶- برای نمونه نگاه کنید به:

Robinson, Linda and others (2018) Modern Political Warfare, Current Practices and Possible Responses. RAND Corporation

https://bit.ly/2WSBYgC

«جنگ سیاسی» شامل تأثیر گذاشتن در ترکیب سیاسی یک حکومت و تصمیم گیری های آن، خرابکاری در نظام فرمانروایی رقیب، زمینه چینی برای واژگون کردن حکومتی و جایگزین کردن آن با حکومتی دیگر، دزدی اطلاعات فن آوری، کارزارهای دیپلماتیک، تحریم اقتصادی و رسانه های تبلیغات «سفید»، کارزارهای اشاعه اطلاعات غلط (Disinformation) و جنگ روانی «سیاه»، عملیات نظامی و خرابکارانه، استفاده از نیروهای مزدور، ترور، کودتا، دست زدن به جنگ های به اصطلاح «محدود»، کمک رسانی به نیروهای به اصطلاح «مقاومت»، جنگ سایبری و حتا حمایت از گانگسترها و جنگ سالاران بومی و منطقه ای. مثلا روسیه در جنگ اوکراین بر باندهای جنایتکار محلی تکیه کرده و به آن ها اطلاعات و تسلیحات می رساند و آتش ارتش روسیه به عملیات آن ها پوشش می داد. یا استفاده آمریکا از باندهای اسلام گرا در افغانستان هنگام اشغال افغانستان توسط سوسیال امپریالیسم شوروی. استفاده گسترده جمهوری اسلامی از مزدوران شیعی عراقی و افغانستانی در جنگ سوریه، در این زمره اند. برای اولین بار جورج کِنان دیپلمات وزارت امور خارجه آمریکا در دوره پس از پایان جنگ دوم، «جنگ سیاسی» را مفهوم سازی و تبیین کرد و گفت حتا برای دوران «صلح» لازم است. کل کارزار ضد کمونیستی پس از جنگ دوم بر اساس این دکترین پیش رفت. کنان نوشته است: «جنگ سیاسی به کاربست منطقی دکترین کلازویتس در دوران صلح است. در گسترده ترین معنایش به معنای به کار گرفتن کلیه ابزار ممکن، کمتر از ورود به جنگ، برای دست یافتن به اهداف ملی است. این ها از عملیات علنی مانند ائتلاف های سیاسی، اقدامات اقتصادی و تبلیغات «سفید» هست تا عملیات مخفی مانند حمایت مخفی از عناصر خارجی «دوست»، جنگ روانی «سیاه» و حتا تشویق مقاومت زیرزمینی در کشورهای متخاصم.»

Kennan, George F (1948) Organizing Political Warfare

https://bit.ly/2MZEIo1

۷- در اینجا منظور از «متعارف» یعنی جنگ ارتش های دو کشور با یکدیگر است. آن ها تأکید می‏کنند که این روش برگرفته از تجارب دوران «جنگ سرد» با اتحاد شوروی سابق است.

Cleveland, Charles and others (July 2018) An American Way of Political Warfare. Rand

https://bit.ly/2FApShN

۸- The Economist. 6 June 2019

۹- سرمایه گذاری ریسک پذیر. کمک مالی و فناوری به شرکت های جدید یا کوچک که دارای نرخ بازگشت بالاتر است. حتا وقتی این سرمایه گذاری در شکل انتقال فن آوری است، سرمایه گذار در سود و تصمیم گیری های شرکت سهیم می شود. بسیاری از معادن و منابع زیرزمینی کشورهای تحت سلطه با این شکل از صدور سرمایه بهره برداری می شود.

۱۰- Sciutto, Jim (2019) The Shadow War: Inside Russia and China’s Secret Operations to Defeat America. HarperCollins

۱۱- همانجا

۱۲- برای درک آن چه در این زمینه رخ داده است نگاه کنید به:

 لوتا، ریموند (۱۳۹۳) آمریکا در سراشیب. ترجمه منیر امیری. انتشارات حزب کمونیست ایران (م ل م)

http://cpimlm.com/bzecom/sarashib.pdf

لوتا، ریموند (۱۳۹۷) چه اتفاقای دارد می افتد و چه معنایی می تواند داشته باشد؟ در از اقتصاد و سیاست. ترجمه منیر امیری. فصل اول ص ۳-۸۷. انتشارات حزب کمونیست ایران (م ل م)

http://cpimlm.com/bzecom/lotta-new.pdf

«در جهان چه می گذرد» (۲۰۰۸) باید رجوع کرد. وی در این مقاله، زیربنای شکل گیری کلیه روندهایی را که امروز شفاف تر شده اند، با بررسی علمی نشان می‏دهد.