نشریه آتش شماره ۷۸

زندان فشافویه، قعر جهنم!

گزارشی از آن‌چه بر بازداشت‌شدگان ۸ مارس روز جهانی زن جلوی وزارت کار گذشت.

گزارش ارسالی از بهزاد به نشریه آتش

به دوستان و مخاطبینی که این گزارش را می‌خوانند باید بگویم؛ این متن صرفا گزارشی است از وضعیت اسفبار زندانیان مجتمع ندامتگاه تهران بزرگ (زندان فشافویه) و روند بازداشت، بازجویی و طی مراحل قضایی پرونده من در آن نیامده است. بلاشک در این زندان، حقوق و کرامت انسانی زندانیان سیاسی با اغراض و کینه‌ورزی گارد زندان و عدم تفکیک جرائم و شرایط غیر انسانی حاکم بر این زندان، بیش از سایرین لگدمال می‌گردد.

متهمین با دستبند و پابند و سوار ماشین ون (داخل اتاق قفس‌مانند ون) از درب اصلی زندان که روبروی جاده چرم شهر قرار گرفته؛ وارد زندان می‌شوند. از ابتدای ورود با توهین و سروصدا با زندانیان برخورد می‌شود. ابتدا محتویات جیب زندانی خالی می‌شود و به‌غیر از مدارک شناسایی و پول نقد بقیه چیزها را دور می‌ریزند. بعد تا آمدن افسر نگهبان در سالنی که جلوی اتاق اداری زندان واقع شده، زندانی را مجبور می‌کنند رو به دیوار بایستد. بعد از حدود نیم ساعت و تحویل مدارک بازداشتگاه به بخش اداری، دست و پای زندانیان را باز می‌کنند و آنها را مجبور می‌کنند در محوطه سالن و جلوی افراد دیگر لباسهای خود را دربیاورند و کاملا برهنه شوند سپس مامور زندان و چند سرباز همراه او برای احتمالا تفریح و یا تحقیر زندانی، او را مجبور می‌کنند که با همان حالت برهنه چندبار بشین-برپا برود. درصورت اعتراض زندانی هم با توهین و سروصدا می‌گویند که احتمال دارد مواد مخدر یا اشیا دیگر در مقعد زندانی جاساز شده و با این کار می‌خواهند مطمئن شوند که زندانی چیز اضافه‌ای با خود به داخل زندان نمی‌برد. سپس لباسهای زیر، کمربند، بندکفش و جورابهای زندانی را داخل سطل آشغال می‌ریزند و از زندانی می‌خواهند بقیه لباس‌های خود را بپوشد. بعد از آن زندانیان به داخل بخش اداری می‌روند و تک تک جلوی دوربین می‌ایستند تا از چهره آن‌ها عکس گرفته شود. همزمان مشخصات زندانی پرسیده می‌شود تا با مشخصات قبلی تطبیق بدهند. بعد از این مرحله از زندانیان انگشت نگاری می‌شوند. بعد از آن زندانی‌ها را به صف کرده و به‌ همراه چند سرباز با دستبند به افسر نگهبان قرنطینه ۱۰-۵ روزه (اندرزگاه یک – سالن دو) تحویل می‌دهند. از این مرحله به بعد دستبند متهمین را باز می‌کنند و پس از به صف کردن به سمت انبار لباس می‌برند. در آنجا یکبار دیگر افراد را مجبور می‌کنند در حضور یکدیگر کاملا برهنه شوند. سپس به هر زندانی یک شورت، یک زیرپوش، یک جفت دمپایی و یک حوله می‌دهند. بعد از این مرحله بصورت فرمالیته زندانیان را جلوی بهداری به صف می‌کنند و پس از چند سوال و جواب سطحی پزشک زندان در مورد بیماریهای خاص و اعتیاد و پر کردن یک فرم، زندانیان را تحویل وکیل بند می‌دهند. (وکیل بندها معمولا از بین زندانیان با سابقه و دارای محکومیت طولانی انتخاب می‌شوند).

زندانی‌ها پس از طی چند راهرو به قرنطینه یک منتقل می‌شوند. هر وکیل بند از بین زندانیانی که سابقه دعوا و چاقوکشی دارند و اصطلاحا «لات» هستند چند نفر را به‌عنوان انتظامات قرنطینه انتخاب کرده که این افراد مسئول برقراری نظم مورد نظر وکیل بند و افسر نگهبان هستند.

به هر زندانی دو تخته پتو می‌دهند (هرکس که یکبار پایش به زندان فشافویه رسیده باشد می‌داند که پتوها چقدر کثیف هستند؛ روی پتوها استفراغ، باقیمانده غذا و لکه‌های دیگر کاملا مشهود است و اکثرا پتوها چند سال شسته نشده و پر از ساس و شپش است.)

قبل از ورود به قرنطینه، هر زندانی پشت پرده‌ای که روبه‌روی درب قرنطینه کشیده‌اند مجددا یکبار دیگر جلوی انتظامات کاملا برهنه و تفتیش می‌شود. (لازم است بگویم برهنه کردن زندانی جلوی جمع و آن هم به دفعات، نقض واضح حقوق زندانی و از بدترین اشکال تحقیر و شکنجه محسوب می‌گردد.) بعد از این با پوشیدن لباس و دادن کارت تلفن، زندانی با پتوها و یک عدد لیوان یکبار مصرف پلاستیکی و یک عدد قاشق یکبار مصرف پلاستیکی به داخل قرنطینه هدایت می‌شوند.  به زندانی تاکید می‌شود که این قاشق و لیوان یکبار مصرف باید تا پایان قرنطینه حفظ شود چون برای آب و غذا خوردن فقط از همان یک عدد باید استفاده کنند.

مطلب مهمی که در ابتدای گزارش ذکر نشد این است که موقع ورود به زندان، مبلغ پانزده هزار تومان از پول نقد هر زندانی ضبط می‌شد تا یک هفته بعد، از بانک پارسیان یا پاسارگاد برایش کارت اعتباری مخصوص خرید در زندان صادر شود. در طی یک هفته اول، زندانیان تازه وارد قادر به خرید از فروشگاه زندان و شارژ کردن کارت تلفن نیستند.

شب اول قرنطینه؛ زندانیان تازه وارد را در اتاق‌ها (سلول ها) تقسیم می‌کردند. در هر اتاق دو یا سه تخت ۳طبقه هست که بخاطر تعداد زیاد زندانیان، عده ی زیادی مجبور میشوند روی زمین و زیر تخت ها در شرایطی کاملا غیر بهداشتی بخوابند. در هر اتاق یک توالت و حمام هست که بصورت یکجا و در فضایی به متراژ یک متر در دو متر قرار گرفته و با یک پرده سفید رنگ از فضای اتاق جدا شده اند.

حمام‌ها دوش ندارند آب گرم هم وجود ندارد. در طول شبانه‌روز فقط دو ساعت قبل از ظهر و چند ساعت از عصر تا سر شب آب حمام و توالت وصل می‌شود که این آب هم از چاه‌های حفرشده در محوطه زندان فشافویه تامین می‌شود. به دلیل نداشتن کارت اعتباری برای خرید، افراد نمی‌توانند از بوفه زندان آب‌معدنی بخرند و همگی مجبور هستند از همان آب آلوده و بدمزه‌ای که از چاه می‌آید به‌عنوان آب آشامیدنی استفاده کنند. تفکیک جرائم در زندان‌ها رعایت نمی‌شود. مثلا زندانیان با جرائم سرقت مسلحانه، فروش مواد مخدر، ضرب و جرح و… در کنار زندانیان سیاسی نگهداری می‌شوند. فقط معتادان به مواد مخدر بصورت جداگانه در دو اتاق در شرایط وخیمی از لحاظ پزشکی و بهداشتی تفکیک می‌شوند و روزانه یک یا دو نوبت تحت نظر انتظامات زندان به آن‌ها قرص متادون داده می‌شود.

لامپ راهروها و اتاق‌ها شبانه‌روزی روشن است. در سقف هر اتاق دو عدد جعبه فلزی مربوط به دستگاه پارازیت برای مختل کردن موبایل‌هایی که احتمال می‌دادند قاچاقی وارد قرنطینه شده باشد، نصب شده است. (جلوی درب دو اتاق در طبقه دوم سالن B  و بالای قرنطینه دراویش، دو جعبه فلزی متفاوت هم نصب شده بود که احتمالا مربوط به دستگاه شنود برای گفتگوها و مراسمات دراویش استفاده می‌شد. (البته این ادعا فقط حدس و گمان بعضی از زندانیان بود و دقیقا نمی‌توان ادعای شنود را بصورت قطعی مطرح کرد).

بیدار باش بدین شکل بود که هر روز ساعت شش صبح با سروصدا و توهین، انتظامات همه زندانیان را بیدار می‌کردند و از آنجا که در هر اتاق بیشتر از بیست زندانی حضور داشت اسامی افرادی که قرار بود در آن تاریخ به دادسرا برده شوند جلوی هر اتاق خوانده می‌شد. ساعت هفت صبح با صدای بلندگوی زندان همه را به هواخوری اجباری می‌بردند. با توهین و تشر افسر نگهبان و انتظامات، زندانیان را برای آمارگیری به صف می‌کردند و بعد از حدود یک ساعت که آمارگیری تمام می‌شد همه به اتاق‌ها برمی‌گشتند. ساعت ۱۲ظهر زندانیان برای ناهار به داخل برمی‌گشتند برگردانده می‌شدند و ساعت یک ناهار توزیع می‌شد. بعد از ناهار حدود ۳:۳۰ بعدازظهر مجددا همه به هواخوری اجباری برده می‌شدند و مجددا آمارگیری انجام می‌شد. ساعت ده و نیم شب و پس از توزیع شام از بلندگوی زندان اعلام خاموشی می‌شد و درب همه اتاق‌ها توسط انتظامات قفل می‌شد.

از آنجایی که کارت اعتباری برای خرید نداشتیم، کارت تلفن شارژ نداشت و امکان تماس با بیرون از زندان فراهم نبود.

روز دوم قرنطینه، زندانبان (فردی به نام کرمی) همه زندانیان جدید را در سالن A به صف می‌کرد و چهار برگ شامل تست روانشناسی و سوالات عقیدتی بین آن‌ها توزیع می‌کرد. سوال‌های عقیدتی بطور صریح مصداق تفتیش عقیده بود. مثلا آیا مسلمان هستید؟ آیا در نماز جمعه شرکت می‌کنید؟ آیا به ولایت فقیه اعتقاد دارید؟ آیا روزه می‌گیرید؟ (این قسمت از سوالات را علیرغم اصرار زندان‌بانان، خیلی از بازداشت شدگان جواب نمی‌دهند).

بعد از حدود یک هفته و گذراندن قرنطینه اول، زندانیان به قرنطینه دوم (قرنطینه ۴۵ روزه) منتقل می‌شوند.

در قرنطینه ۴۵ روزه، شرایط همان بود حتی بدتر از قرنطینه اول، فقط تنها تفاوتش این بود که کارت اعتباریمان رسید و توانستیم کارت تلفن را شارژ کنیم و یا بشقاب، لیوان، قاشق، آب‌معدنی و شلوار راحتی بخریم. اما شرایط بدترش این بود که مثلا تنها دو حمام برای صد زندانی سالن ما موجود بود. آب گرم داشتیم اما حمام‌ها درب نداشت و از آنجایی که زندانی‌ها جلوی حمام‌ها صف می‌کشیدند؛ هرکس به ناچار می‌بایست جلوی چشم بقیه زندانیان حمام کند.

در قرنطینه دوم هم مثل قرنطینه اول تفکیک جرائم رعایت نمی‌شد، متأسفانه زندانیان خطرناک با درب قوطی کنسرو و اشیا فلزی دیگر که از بوفه می‌خریدند برای خود چیزی شبیه چاقو درست می‌کردند که این مسأله اوضاع را بدتر می‌کرد.

در سلول‌های قرنطینه دوم یک نفر از طرف وکیل بند مسئول بود تا در ازای گرفتن سیگار، شوینده و چیزهای مصرفی دیگر؛ ناهار و شام را در بشقاب زندانیان توزیع کند. در قرنطینه ۴۵روزه، هر سه روز در میان از هر اتاق یک زندانی موظف بود به اندازه قیمت یک پاکت سیگار بهمن یا وینستون (بسته به میل وکیل بند) از کارت اعتباری خود به وکیل بند بپردازد. فروش قرص‌های مخدر در قرنطینه دوم کاملا علنی توسط انتظامات انجام می‌شد؛ هر قرص متادون ۳ هزار تومان و هر قرص B2 به قیمت ۵ هزارتومان به فروش می‌رسد.

این گزارش را بدون ذره‌ای اغراق و غلو نوشته‌ام و امیدوارم با انتشار آن بتوانم گوشه‌ای از وضعیت غیرانسانی و اسفبار زندان فشافویه را در اختیار نهادهای مدافع حقوق انسانی و احزاب و سازمان‌های پیگیر وضعیت زندانیان، گذاشته باشم.