دخالت فرانسه در کشور مالی هیچ پی‌آمد مثبتی برای مردم مالی نخواهد داشت
سروی س خبری جهانی برای فتح.۱۳ فوری ه ۲۰۱۳
ترجمه لز نشریه حقیقت شماره ۶۲ فروردین ۱۳۹۲
ارتش فرانسه وارد جنگ در کشور مالی شد و با تفرعنی امپری الی ستی و قدرت هوای ی ٬ شمال آن کشور را به اشغال درآورد. رهبران فرانسه و مطبوعات آن در وصف پی روزی های سهل الوصول و «حمای ت» اکثری ت مردم مالی و فرانسه از ای ن دخالت نظامی مدی حه‌سرای ی می کنند و تاکی د می کنند که: «راه حل دی گری نبود». تظاهرات شمار کوچکی از مردم مالی در شهر باماکو که پای تخت بخش جنوبی کشور است ای ن شعبده‌بازی «رهای ی بخش» را به چالش گرفتند و نوشتند: «مرگ بر منافع امپری الی ستی ، مرگ بر اکوواز ecowaz». (۱)
بحران در مالی نشانه‌ی گردابی از تضادها در تمام منطقه‌ی آفری قای غربی و شمالی است. منطقه‌ای که به صحرا – ساحل معروف است. هی چ ارتش امپری الی ستی ی ا دولتی قادر نی ست ذره‌ای از ای ن گره کور را باز کند. بدون شک دخالت آن‌ها روند تضادها را تسری ع خواهد کرد؛ تضادهای ی که تبدی ل به جنگ و اشغال مالی توسط نی روهای چند ملی تی تحت رهبری امپری الی سم فرانسه شده است. اهالی مالی عمر کوتاه و حی ات درهم شکسته ای را در فقر می گذرانند و باعث و بانی اصلی ای ن شرای ط امپری الی ست‌ها هستند.
جنگ در وهله‌ی اول در بهار گذشته توسط ی ک ائتلاف نظامی از نی روهای اسلامی شروع شد که از شمال کشور برخاستند و شهرهای کلی دی آن‌جا را به اشغال در آوردند. در اوای ل ژانوی هی ۲۰۱۳ تا دروازه‌های منطقه‌ی جنوب ی عنی مقر حکومت مرکزی پی شروی کردند. نود درصد جمعی ت و اکثر منابع زی رزمی نی مالی در جنوب است. اما ای ن بحران مدت‌ها پی ش از ای ن جنگ آغاز شده بود و رد پای استعماری و امپری الی ستی فرانسه و بسی اری دی گر در سراسر آن هوی دا است.
در ماه مارس ۲۰۱۲، کمی پی ش از انتخابات سراسری ، افسران جزء که برخی تعلی م ی افته‌ی آمری کا بودند دست به کودتا زدند و رئی س‌جمهور مالی به نام آمادو تومانی توره را بی رون راندند٬ زی را وی به ظاهر در مقابل شورشی انِ اقلی تِ ملی توآرِگ Tuareg قاطعی ت به خرج نداده بود. به فاصله‌ی کمی پس از آن جنبش ملی توآرِگ برای رهای ی آزاواد که عده‌ای از افسران توآرِگ ارتش مالی نی ز به آن پی وسته بودند شمال کشور را مستقل اعلام کرد و نام آن را «آزاواد» گذاشت. رئی س جمهور توره به سنگال گری خت.
توره از دوستان معمر قذافی بود و در حمای ت از رژی م لی بی با دخالت فرانسه مخالفت کرده بود. توره مدعی است که به «ناتو» هشدار داده بود که سرنگونی قذافی اثرات بی ثبات کننده‌ای در سراسر منطقه خواهد داشت. حکومت موقتی ای که در باماکو جانشی ن توره شد محبوبی ت چندانی در می ان اهالی مالی ندارد. تعرض شمال موجب تضعی ف، فلج و انشعاب در ارتش ملی و دولت مالی شد.
فرانسه پی شاپی ش در تدارک دخالت نظامی بود اما هنگامی که جهادی ها با ۳۰۰ کامی ون به سوی شهرهای جنوبی مالی سرازی ر شدند، فرانسه سری ع‌تر دست به عمل زد. در دسامبر ۲۰۱۲ حکومت فرانسه قطعنامه‌ای را در شورای امنی ت سازمان ملل به تصوی ب رساند که به فرانسه اجازه می دهد که با تعلی م سربازان اکوواز (مجتمع اقتصادی دولت‌های آفری قای غربی ) و فرماندهی آنان دست به دخالت نظامی در مالی بزند. کشورهای همسای ه چون نی جر، بورکی نا فاسو و نی جری ه در مقابل پول٬ آماده‌ی استخدام در کارزار جنگی فرانسه شدند. در ۲۳ ژانوی ه در شهر آدی س آبابا پولی به مبلغ ۴۷۰ می لی ون دلار توسط قدرت‌های امپری الی ستی جمع‌آوری شد.
فرانسوی ها تحت عنوان ای ن که آفری قای ی ها خودشان بای د مسائل خود را حل کنند تا «به طور مسالمت‌آمی ز تمامی ت ارضی مالی را احی اء کنند» سربازان آفری قای غربی را به زی ر خدمت خود درآورد. ای ن به معنای آن بود که حداقل به خاطر افکار عمومی بای د جهادگران اسلامی را از شمال مالی که جنبش ملی توآرِگ را کنار زده و آتوری ته خود را برقرار کرده بودند بی رون برانند. امپری الی ست‌های فرانسوی همچنی ن قصد دارند برای تقوی ت منافع فرانسه در منطقه‌ای که تاری خا منطقه‌ی نفوذ امپری الی سمِ فرانسه بوده است٬ زمی نه را برای تحکی م دستگاه دولت مرکزی آماده کنند. مطبوعات آلترناتی وِ فرانسوی فرانسوا هولاند (رئی س جمهور) را متهم به عوام‌فری بی و دروغ‌گوی ی می کنند٬ زی را وی در جری ان مبارزه ی انتخاباتی ری است جمهوری خواهان خاتمه‌ی «فرانک آفری ک» (روابط وی ژه‌ی فرانسه با کشورهای آفری قای غربی که سابقا مستعمره‌ی فرانسه بودند و دخالت در امور داخلی آنان) شده بود.
روز ۱۱ ژانوی ه ارتش فرانسه با کمک دستگاه‌های اطلاعاتی آمری کا و بری تانی ا و استفاده از حری م فضای ی الجزای ر وارد شمال مالی شد. نی روهای جهادی در عملی اتی تلافی جوی انه، در جنوب الجزای ر به تاسی سات نفتی بری تانی ا حمله کرده و ۴۰ خارجی را به گروگان گرفتند. دولت الجزای ر بدون لحظه‌ای تردی د دست به عملی اتی بی رحمانه زد و اتومبی ل‌های جی پ را که گروگان‌ها را به سوی لی بی می برد بمباران کرد و ۷۰ تن را به قتل رساند. بسی اری بر ای ن باور هستند که الجزای ر که صاحب بزرگتری ن ارتش در شمال آفری قا است منافع خود را در ای ن منطقه دنبال می کند.
روز ۱۱ فوری ه ۲۰۱۳ هنگامی که نی روهای فرانسوی همراه با سربازان مالی ای ی و عده‌ای از سربازان آفری قای غربی در حال در دست گرفتن کنترل شهرهای شمالی بودند (عمدتا از طری ق برتری هوای ی ) نی روهای اسلامی موجائو با قای ق از طری ق روخانه‌ی نی جر دوباره وارد شهر گائو شدند و به پاسگاه پلی س آن حمله کردند. جنگی چند ساعته با حمای ت هوای ی فرانسه درگرفته شد. برای اولی ن بار نی روهای اسلامی در ای ن عملی ات از سوء قصد انتحاری استفاده کردند. سربازان فرانسوی و مالی ای ی به سوی مناطق کوهستانی در ای الت شرقی کی دال حرکت کردند زی را نی روهای اسلامی نی ز به آن منطقه عقب نشستند نشی نی کرده بودند. در نقاط مختلف دنی ا بحث بر سر آن است که نی روهای نظامی فرانسه در باتلاق آفری قا گی ر خواهند کرد. همانطور که ارتش آمری کا در باتلاق افغانستان گی ر کرده است و به عنوان کنای ه منطقه ی تحت اشغال نی روهای نظامی فرانسه را «ساحلستان» نامی ده اند.
وابستگی نئواستعماری تحت ی ک دولت ضعی ف
مالی ی کی از فقی رتری ن کشورهای جهان است. به لحاظ جغرافی ای ی کشور وسی عی است و در قلب امپراتوری آفری قائی فرانسهFrench Africa قرار دارد. ای ن کشور در سال ۱۹۶۰ رسما مستقل شد اما روابط وابستگی اش پابرجا ماند. هر چند که ای ن روابط برخی اوقات تی ره نی ز شده است. اقتصاد «مالی » زی ر سلطه‌ی امپری الی ستی نهادهای مالی بی ن‌المللی معوج شده است. پس از استقلال٬ مودی بو کی تا Modibo Keita قدرت را به دست گرفت. وی گرای ش سوسی الی ستی داشت و طرفدار اتحاد جماهی ر شوروی بود. کی تا از متحدی ن نزدی کِ قوام نکرومه (کشور غنا) و سکوتوره (کشور گی نه) بود و رشته‌های پی وندی با کوبا و چی ن و جنبش‌های رهای ی بخش ملی الجزای ر و آفری قا داشت. کی تا در سال ۱۹۶۸ سرنگون شد. ای ن اولی ن کودتای نظامی بود که در ۴۵ سال گذشته انجام شد و جای رژی م کی تا را رژی م دی گری که با امپری الی ست‌ها سازگارتر بود گرفت. کودتاهای متعدد نشانه‌ی آن بود که دولت مالی به شدت بی ثبات است. پس از شورش‌های دانشجوی ی ضد حکومتی و خی زشِ ملت توآرِگ که در سال ۱۹۹۱ به شدت سرکوب شده بود در سال ۱۹۹۲ ی ک قانون اساسی چند حزبی تصوی ب شد.
در شمال سرزمی ن گسترده ی مالی کوی ر قرار دارد و در جنوب آن دشت‌های ساحلی . ای ن کشور توسط دره‌ی رودخانه‌ی نی جر تقسی م شده است. ۸ درصد مردم مالی درگی ر کشاورزی و کشت غلات و گله‌داری و ماهی گی ری هستند. ای ن در حالی اسن که تنها ۴ درصد از زمی ن های آنان مزروعی است. ماجرای مردم مالی ماجرای فقر عظی می است که ری شه در روابط تحت سلطه و وابستگی نئواستعماری تحت حکومت‌های وابسته و زی ر نگاه صندوق بی ن‌المللی پول دارد. ای ن روابط سدی است در مقابل رشد نی روهای مولده.
ی کی از وی ژه‌گی های استعمار فرانسه تحمی ل سی است تک محصولی بوده است: بادام زمی نی در سنگال و در مالی پنبه برای تامی ن نی ازهای نساجی فرانسه. بنا بر ای ن به جای ای ن که از طری ق کشاورزی ٬ محصولات غذای ی متنوع برای نی ازهای محلی تولی د شود، زارعی نِ دهقان از طری ق پی مانِ کاری فقط پنبه تولی د می کنند. هدف آن است که درآمد ملی از طری ق صادرات افزای ش ی ابد٬ اما در ای ن پروسه کشور وابسته به توزی ع‌کنندگان خارجی و بازارهای متلاطم امپری الی ستی می شود. ای ن سرنوشت همه ی کشورهای آفری قا و جهان سوم است. در اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰ زمانی که قی مت پنبه سقوط کرد (از جمله به علت اشباع بازار جهانی از پنبه‌ی اروپای ی و آمری کای ی که به دلی ل دری افت ی ارانه‌های دولتی ارزان‌تر بود) زارعی ن مالی ای ی کمرشکن شدند و قروض ملی سر به آسمان زد.
در دهه‌ی ۱۹۹۰ طرح‌های تعدی ل ساختاری صندوق بی ن‌المللی پول شامل حال مالی نی ز شد و مالی در طبقه‌بندی «کشورهای فقی ر شدی دا زی ر قرض» قرار داده شد. در نتی جه‌ی ای ن طرح مالی بهره‌ی بی شتری بابت قرض‌های ش پرداخت. طرح در واقع برای کم کردن ضرر کشورهای ثروتمند بود. در سال ۲۰۰۶ فی لمی تحت عنوان «باماکو» توسط عبدالرحمن سی سه‌کو Abderrahmane Sissako کارگردانِ موری تانی ای ی ساخته شد. در ای ن فی لم ی ک دادگاه نمادی ن نمای ش داده می شود که در آن صندوق بی ن‌المللی پول، بانک جهانی و منافع غربی به محاکمه کشی ده می شوند. فی لم اثرات مهلک تعدی ل‌های ساختاری را در مالی نشان می دهد. (۲)
مالی سومی ن کشور تولی د کننده‌ی طلا در آفری قا می باشد. ۸۰ درصد سودهای معادن طلای شرق کشور عمدتا توسط چند ملی تی های آفری قای جنوبی و کانادا بی رون کشی ده می شود. با ای ن وصف قشر نسبتا قَلی لی از بورژوازی ملی که در دولت ی ا اطراف آن هستند از محل سودهای معادن طلا ثروتمند شده اند. آنان همچنی ن از کمک‌های اعطای ی گسترده دولت بهره‌مند شده و از شبکه‌های عظی م قاچاق مواد مخدر و کالاهای دی گر سود به جی ب می زنند. با ای ن وجود دولت دست به زی ر‌سازی و توسعه نزده است نه در شمال و نه در جنوب. درصد بسی ار کمی از اهالی مالی از ای ن دولت حمای ت می کنند. از ۱۵ هزار کی لومتر راه‌های موجود تنها ۲ هزار کی لومتر آن آسفالت است. نظام بهداشتی تقری با موجود نی ست و می انگی ن عمر ۴۹ سال است و تنها ۲درصد بی شتر از ۶۵ سال عمر می کنند.
عمدتا ی ک قشر نخبه ی قلی ل برای تحصی ل به داکار، ابی جان ی ا پاری س می روند و در عرض چند دهه‌ی گذشته فقط چند مدرسه جدی د ساخته شده است. در نتی جه بی سوادی گسترده است٬ به وی ژه در می ان زنان. کمتر از ۳۰ درصد اهالی در انتخابات رای می دهند. پژوهشگران می گوی ند: بی سواد و ناآگاه نگاه داشتن اهالی ی ک استراتژی سی اسی نی ز هست دولت از خی زش سی اسی دانشجوی ان و قشر تحصی ل‌کرده بی م‌ناک است. زی را ای ن قشر بی ش از دی گر اقشار امکان آن را دارند که دولت را افشا کرده و به چالش بکشند.
بنا بر ای ن در حالی که بسی اری از اهالی مالی در ابتدا خواهان آن بودند که به دست قوای فرانسوی از دست حاکمی ت جهادی ها که آزادی های اولی هی مردم را سرکوب کرده و بساط ارتجاعی دست و پا قطع کردن و غی ره را در شهرهای شمال بر پا کرده بودند «نجات» ی ابند اما جنبش‌های سی اسی انقلابی و ملی علی ه رژی م همواره با دستِ سنگی نِ امپری الی سم در توسعه‌ی اقتصادی شدی دا تحری ف شده‌ی مالی و کشورهای ای ن منطقه ضدی ت ورزی ده‌اند.
گروه های قومی و مسئله ملی و اسلام
اقلی ت ملی توآرِگ که با بِربِرهای کوهستان‌های ساحلی شمال آفری قا مرتبط است، خود از چند طای فه‌ی متفاوت تشکی ل شده است. توآرِگ‌ها همراه با مردمی که ری شهای عربی دارند ۱۹ درصد از ۱۵ می لی ون نفر جمعی ت مالی را تشکی ل می دهند که عمدتا در شمال زندگی می کنند. از سال ۱۹۶۰ توآرِگ ها دست به ۴ شورش علی ه حکومت مرکزی زده‌اند و در اعتراض به فقی ر نگاه داشتن منطقه‌ی شمال خواستار خودمختاری شده اند. آنان عمدتا کوچ‌نشی ن‌های گله‌دار هستند که در مرزهای کشورهای هم‌جوار در رفت و آمدند: الجزای ر، لی بی و نی جر و مالی .
قذافی دست به سرمای ه‌گذاری های بزرگ در مالی زده و با دولت مالی و همچنی ن جنبش خودمختاری شمال رشته‌های پی وند داشت و شمارِ قابل توجهی از توآرِگ‌ها را در ارتش لی بی ادغام کرده بود. طبق گزارش‌های زی اد، بعد از حمله‌ی امپری الی ست‌ها به لی بی در مارس ۲۰۱۱ که توسط فرانسه رهبری می شد و فروپاشی رژی م قذافی ، توآرِگ‌ها به سلاح‌های مدرن ارتش لی بی دست ی افته و به سوی شمال مالی روان شدند. هرچند که ای ن فقط ی کی از دلای لِ وجود سلاح‌ها و تجهی زات بی شمار در مالی می باشد اما توضی ح‌دهنده‌ی ای ن مسئله می تواند باشد که چگونه ارتش مالی که به لحاظ سلاح ضعی ف است به سرعت به دست جنبش توآرگ شکست خورد و توآرگ‌ها توانستند شهرهای شمال را گرفته و استقلالِ آزاواد را اعلام کنند. بعد از عقب نشی نی جنبش توآرِگ، نی روهای کاملا مجهز جهادی که در گروه‌های ی چون انصارالدی ن و موجائو و القاعده در مغرب متشکل هستند توانستند شهرهای شمال را اشغال کرده و از قرار به آنان پی شنهاد مذاکره دادند. فرانسوی ها می گوی ند که فقط نی روهای جهادی را بمباران می کنند اما در نتی جه‌ی بمباران‌ها بسی اری از مردم غی ر نظامی کشته شده اند. در محافل سی اسی فرانسه ی ک بحث ای ن است که بای د با جنبش توآرگ مذاکره کنند و عده‌ای دی گر می گوی ند که توآرگ‌ها صرفا پوششی سی اسی برای جهادی های ی هستند که در شهر تی مبوکتو و گائو و کناره‌ی رودخانه‌ی نی جر مستقر شده اند.
ساختارهای اجتماعی قلمرو شمال با رقابتِ سرانِ عشای ر مختلف رقم خورده است و گفته می شود ای ن ی کی از عوامل مهم در عوض شدن ائتلاف گروه‌های مسلح اسلامی و انشعاب در می ان آنان است. …….
در واقع دخالت امپری الی ست‌ها به تبدی ل انشعابات قومی به جنگ های کثی ف در می ان مردم مالی کمک می کند. قبل از سلطه‌ی استعمار٬ عرب‌های آفری قا درگی ر در تجارت برده بودند. همی ن امر اثرات خود را بر روی تقسی م شمال و جنوب گذاشته است. بسی اری از اهالی مالی می گوی ند که زبان‌ها و قبای ل مختلف که اکثرا سی اه پوست هستند و کسانی که دارای پوستی روشن‌تر اند به مدت چند قرن در کنار هم زی سته‌اند و بر خلاف گفته‌ی مطبوعات ای ن تفاوت‌ها منبع عمده‌ی بحران‌های کنونی نی ست.
90 درصد مردم مالی مسلمانانِ سُنی هستند. ۱۰ درصد دی گر انی می ست هستند. بنا بر ای ن بی شتر اهالی محلی شهرهای شمال در ابتدا تمای ز زی ادی می ان خود و اسلام‌گرای ان نمی دی دند و در مقابل آنان مقاومت چندانی نکردند. اما گزارش‌ها نشان می دهند که مردم به سرعت علی ه آنان برخاستند زی را آنان با ممنوع کردن رادی و و تلوی زی ون (از جمله مسابقات فوتبال) و کتک زدن زنان، قطع دست و پا به دلی ل «کفر‌گوی ی » ی ا «بی بند و باری » و اعمال اعدام‌های اسلامی زندگی را برای اکثری ت به جهنم تبدی ل کرده بودند.
در پروسه‌ی اشغال سرزمی ن آفری قا و چپاول منابع آن توسط نی روهای خارجی ی ک قشر از طبقات حاکمه و نخبگان انگل‌صفت رشد ی افتند و روابط سلطه‌ی امپری الی ستی و وابستگی سازمان‌ی افته با روابط اجتماعی ماقبل سرمای ه‌داری درهم آمی خت. ای ن امر در مالی شامل برده‌داری بود که در سال ۱۹۰۵ ملغی شد. پژوهشگران می گوی ند ی ک نظام کاستی شکل گرفت که در آن برخی گروه‌های قومی /طای فه‌ای خراج گزار گروه‌های قومی /طای فه‌ای دی گر شدند ٬ از جمله در می ان توآرگ‌ها. گزارش‌ها حاکی از آن است که جنگ جاری زمی نه‌های اجتماعی ای را برای «اربابان» شمالی فراهم کرده است که خراج گزارانِ سابق خود ی ا فرزندان آنان که هنوز جزو کاست پای ی ن حساب می شوند را دوباره به دست آورند و همی ن امر موجب انزجار شدی دی شده است.
تحت اسلام، قانون اجتماعی سنتی مبنی بر چند همسری و ازدواج کودکان و ختنه دختران مجاز است و زنجی ر بزرگی بر گردن زنان است. علاوه بر ای ن، وقتی بنی ادگرای ان اسلامی شهرهای شمال را اشغال کردند زنانی را که حاضر به پوشاندن چهره‌ی خود با روبنده نبودند در ملاء عام شلاق می زدند. دختران جوان و مادر بزرگ‌ها و زنان حامله. زنان٬ دی گر حق صحبت با برادران خود را در معابر عمومی نداشتند.
پژوهشگران می گوی ند که اسلامی کردن دولت مالی در واقع پی ش از ای ن‌ها در جری ان بود و قانون اسلامی در شکل شری عت با «حقوق مدرن» درهم آمی خته بوده است. در غی بت دولت از زندگی روزمره مردم که از زمان کودتای ۲۰۱۲ تشدی د شد فضای خالی ای به وجود آمد که نی روهای اسلامی «معتدل» به سرعت آن را پر کرده‌اند. آنان هم در حکومت شرکت کرده‌اند و هم در خدمات‌رسانی به مردم. روزنامه‌ی نی وی ورک تای مز گزارش می دهد که ای ن نی روهای اسلامِی «معتدل» مخالف جهادگران هستند و نقش سی اسی مهمی برای حکومت مالی بازی می کنند. …
قاچاق، همکاری دولت و رشد طفی لی گری ، جنگ سالاری و جهادی سم
به ی ک کلام، شمال پر از پول و اسلحه است اما جاده و برق ندارد. رژی م برکنار شده‌ی باماکو همچنی ن متهم به همکاری با شبکه‌های سازمان‌ی افته‌ی قاچاق و جنای ت است که سودهای کلان به آن می رساند. مقامات گمرگ و بوروکرات‌های دولت با استفاده از قاچاق در مرزهای مشترک مالی با موری تانی ، الجزای ر و نی جر به ثروت‌های بزرگ دست ی افته‌اند.
راه‌های تجاری چند صد ساله تبدی ل به راهروی قاچاق سی گار، مواد مخدر و غی ره در منطقه‌ی شمال شده است که گردابی است می ان مالی و جنوب الجزای ر و صحرای لی بی ، نی جر و غرب موری تانی . علاوه بر کوکائی ن، حشی ش مراکشی و «بی زنس» گروگان‌گی ری ، در چند سال گذشته به دلی ل تغی ی ر شرای ط سی اسی در شمال آفری قا، تجارت اسلحه رونق ی افته است. کنترل قاچاق نی ز ظاهرا با شورش‌های سی اسی توآرِگ درهم آمی خته است. کنترل راه‌های قاچاق و مالی ات‌های ی که کنترل‌کننده‌گانِ هر راه از دی گران می گی رند سودهای کلان به همراه می آورد. در سال ۲۰۰۶ حکومت مالی برای حفظ آتوری ته‌ی خود و کنترل شمال از رقابت می ان ای ن گروه‌ها استفاده کرده و مرتب بر آتش اختلافات آنان افزود.
خطرات و فرصت‌های ژئوپلی تی ک در مالی به نمای ش در می آی د
مالی دارای مرز با هفت کشور غرب و شمال آفری قا است. همه ی آن‌ها مستعمره‌های سابق فرانسه می باشند. دی نامی ک‌های بحران به وضوح دارای ماهی تی منطقه‌ای است. از سنگال که در ساحل غربی قرار دارد تا سودان و چاد. مذهب تاری خی ای ن کشورها اسلام است و اکثر ای ن کشورها دارای جنبش‌های اسلامی افراطی هستند.
واضح است که فرانسه در حال تقوی ت نفوذش در صحرا- ساحل است. هنگامی که آمری کا جنگ عراق را در دوران جورج بوش آغاز کرد فرانسه از پی وستن به آن امتناع کرد. اما فرانسه از نظر نظامی غی ر فعال نبوده است. سارکوزی به افغانستان و ساحل عاج و اخی را به سومالی سرباز فرستاد. … روزنامه لِزاِکوس les echos نوشت: مالی حضور آتی فرانسه در آفری قا را تعی ی ن خواهد کرد.
جنگ بر سر قالب‌ری زی جدی د برای ی ک نظم سی اسی جدی د و نقش قدرت‌های امپری الی ستی در آن است. فرو ری ختن نظم کهنه‌ی دولت‌های وابسته در ساحل-صحرا در نتی جه‌ی خی زش توده ای علی ه مبارکِ وابسته به آمری کا در مصر و بن علی وابسته به فرانسه در تونس شتاب گرفته است. سرنگونی قذافی همراه با برخوردهای نظامی دی گر در ساحل (به وی ژه سودان) نی ز بی ثباتی و فضای بازی را ای جاد کرده است. و خصومت می ان امپری الی سم غرب و اسلام سی اسی که شکل دهنده‌ی بسی اری از تحولات خاورمی انه است بر پوی شهای درونی و مبارزه بر سر ای ن قالب‌ری زی مجددِ پی کربندی سی اسی در غرب و شمال آفری قا نی ز تاثی ر می گذارد.
الجزای ر نی ز سابقا مستعمره‌ی فرانسه بود که طی جنگی سخت استقلال خود را از فرانسه گرفت. امروزه صحبت از آن است که الجزای ر بازی گر اصلی در پشت بحران مالی است. لوموند که نگران فرو رفتن فرانسه در باتلاق مالی است و آن را به وضعی ت آمری کا در افغانستان تشبی ه می کند٬ می نوی سد که فرانسه بای د به ارتش الجزای ر تکی ه کند. دولت الجزای ر در دهه‌ی ۱۹۹۰ پس از پی روزی انتخاباتی اسلام‌گرای ان، هم زمان دست به قتل بسی اری از مخالفی ن غی ر نظامی خود و اسلام‌گرای ان مسلح زد. در آن دهه در جری ان همکاری با آمری کا در «جنگ علی ه ترور» رشته‌های پی وند الجزای ر با آمری کا گسترش ی افت.
آمری کا به طور فزای نده‌ای تبدی ل به ی ک بازی گر عمده در قالب‌ری زی دوباره‌ی ژئوپلتی ک منطقه شده است. آمری کا دارای پای گاه‌های اطلاعاتی قوی در چند کشور ای ن منطقه است. سربازان ای ن کشورها را تعلی م می دهد و رشته‌های پی وند محکمی با رهبری نی روهای نظامی چند کشور آفری قای غربی برقرار کرده است. فرماندهی آمری کا-آفری قا در سال ۲۰۰۸ در زمان ری است جمهوری جورج بوش برقرار شد. هدف آن رصد کردن نی روهای اسلام‌گرا و ممانعت از تبدی ل دولت‌های غرب آفری قا به منطقه‌ای امن برای عملی ات آنان بود. آقای رودولف آتالا مدی ر بخش ضد تروری سم آمری کا در آفری قا می گوی د، ساحل ی ک منطقه‌ی بی ثبات است که در آن تضادهای قومی زی اد است و اگر ای ن مسئله حل نشود القاعده می تواند نی روهای ناراضی را جذب کند. او گفت آمری کا می تواند در مالی دخالت نظامی کند ی ا ای نکه به فرانسه در ای ن امر کمک کند و هزی نه‌های آن را بپردازد. پهبادهای (هواپی ماهای بدون خلبان) آمری کائی در آسمان مالی در پروازند. در واقع به نظر می آی د که امپری الی ست‌ها فعالانه در حال بی ثبات کردن منطقه هستند تا از درون آن نظمی بی رون آی د که بی شتر مطلوبشان است. برخی اوقات همکاری می کنند و برخی اوقات به تنهای ی دست به عمل می زنند. …
منافع اقتصادی و کشف منابع جدی د انرژی نی ز از انگی زه‌های تلاش برای بازسازی دولت‌ها و ترکی ب سی اسی منطقه‌ی ساحل است. فرانسه برای نی روگاه‌های هسته‌ای خود شدی دا به معادن اورانی وم در نی جر نی از دارد. برخی کشورهای امپری الی ستی همراه با الجزای ر، قطر و چی ن (که نفوذ زی ادی در آفری قا به هم زده است) چشم خود را بر می ادی ن نفت و معادن اورانی وم که در زی ر شن‌های صحرای ی شمالی مالی نهفته است دوخته‌اند. اخی را چی ن پل دی گری را در باماکو ساخت و در بسی اری از کشورهای آفری قای ی هم‌زمان در حال نفوذ تجاری و ساختن زی رساخت‌های توسعه می باشد.
دخالت نظامی امپری الی ست فرانسه ی ا حاکمی ت دی نی هی چ ی ک حاصل خوبی برای مردم مالی نخواهند داشت. در واقع سلطه‌ی امپری الی ستی شرای طی را به وجود آورده است که تاری ک‌اندی شی دی نی جان سخت‌تر شود و در اشکال جدی د رشد کند. اما امپری الی سم و حاکمی ت اسلامی مردم مالی را در شرای ط تحت سلطگی دائم نگاه می دارند. هر دوی آن‌ها حافظ و نگهبانِ کلی ت روابط اقتصادی و اجتماعی ای هستند که مردم مالی بای د آن را درهم شکسته و بر خرابه‌های آن جامعه ای بنی ادا متفاوت را بنا کنند.
پی نوشت ها:
۱- مجتمع اقتصادی دولت‌های افری قای غربی
۲- فی لم «باماکو» توسط عبدالرحمن سی سه‌کو
(http://artthreat.net/2007/04/bamako-film-puts-the-world-bank-on-trial-and-wins/