۱۶ آذر سرخ و قطب بندی مساعد برای انقلاب

به اشتراک گذاشتن

زمان مطالعه: ۸ دقیقه

سرسخن نشریه آتش شماره ۹۸ دی ۱۳۹۸

تجمع دانشجویان چپ و کمونیست در ۱۶ آذر ۹۸ بیانگر پتانسیل انقلابی جنبش دانشجویی بود و به وزن و سهم خود فضای سیاسی دانشگاه و حتی ایران را موقتا قطب بندی (پولاریزه) کرد. این تجمعات اگر چه فقط در چندین دانشگاه ^۱ و با حضور تعداد نه چندان زیادی از دانشجویان برگزار شد اما شعارهایی را پیش گذاشت که هم جمهوری اسلامی و امپریالیسم را هدف گرفت و هم خط تمایز خود را با اپوزیسیون راست و طرفدار امپریالیسم (پُروامپریالیست) با صراحت ترسیم کرد. سه دسته شعار در تجمعات در ۱۶ آذر سرخ مطرح شد:

شعارها علیه جمهوری اسلامی و در حمایت از خیزش آبان ماه زحمتکشان:

این همه کشته کم نیست/ مقاومت زندگی است، قضایی جلادان/ مقدمتان خون باران، بیکاری بیگاری/ حجاب زن اجباری، فقر کشتار گرانی/ مردم شدن قربانی، ستاره دار پرونده/ دانشجومون در بنده، ایستاده ایم در سنگر/ دانشجو و کارگر، بازداشت شکنجه کشتار/ فقر حجاب استثمار، معترضان گلوله بارون شدن/ شهرها همه رودخونه خون شدن، قوانین ضد زن/ بهره کشی و ستم و…

شعارها و پلاکارد علیه نظام جهانی سرمایهداری امپریالیستی و نئولیبرالیسم ^۲ و در حمایت از خیزشهای عراق و لبنان:

ایران شیلی فرانسه/ سرکوب و غارت بسه، لبنان عراق و ایران/ قیام زحمتکشان، چه غزه چه ایران/ مرگ بر ظالمان، العراق ینتنفض و…

شعار علیه اپوزیسیون راست و طرفدار امپریالیستها:

علی نژاد و ارشاد/ ارتجاع و انقیاد، مجاهد و پهلوی/ دو دشمن آزادی و…

در فاصله اندکی پس از ۱۶ آذر، سخنگویان جناح های مختلف اپوزیسیون راست یکی یکی عَلَم حمله به این جنبش را برداشتند و ۱۶ آذر سرخ را به طرح شعارهای انحرافی متهم کردند. احمد زیدآبادی روزنامه نگار ملی مذهبی ، سرخورده از شکست های پی در پی توهم اصلاحات در روزنامه ضد کمونیستی و امنیتی گنگ محمد قوچانی و شُرکا، پیش از دستگاه بگیر و ببند جمهوری اسلامی به دانشجویان هشدار داغ و درفش و شکنجه و اعدام داد و نوشت:

«روی سخن من در حقیقت با دانشجویانی برخاسته از قشر محروم جامعه است که با زحمت و رنج به دانشگاه راه یافته اند و به دلیل خاستگاه طبقاتی خود مستعد چپ گرایی لنینیستی هستند. از این قشر از دانشجویان درخواست میکنم که به سرنوشت جریان چپ مارکسیستی در سده اخیر در ایران نیک بیاندیشند. به واقع مارکسیست‏ها با جذب دانشجویان مستعد در تمام صحنه‏های مبارزه در حدود صد سال گذشته حضوری فعال داشته‏اند و قربانی داده‏اند، اما هنگام پیروزی و تقسیم قدرت نخستین قربانی بوده‏اند. چپ‏ها این سرنوشت را عمدتاً به بی‏رحمی و بدسگالی نیروهای مخالف خود نسبت می‏دهند، اما واقعیت این است که در مارکسیسم ایرانی عناصری وجود دارد که این سرنوشت را برای آنان محتوم می‏کند»^.۳

طرفداران سلطنت، فرشگردی ها و ایدئولوگ های راست لیبرال که همگی هوادار سیاست های اقتصادی جنایتکارانه نئولیبرالیستی و تحریم ها، دخالتگری های سیاسی و حتی تهدیدات نظامی امپریالیسم آمریکا هستند، دانشجویان را به اتهام حمله به ارتجاع سلطنت طلب و سرمایه داری جهانی مورد وقیح ترین و البته مبتذل ترین حملات قرار دادند. ^۴

حمید تقوایی لیدر حزب کمونیست کارگری در ادامه خط سازش و همدلی این حزب در قبال اپوزیسیون طرفدار آمریکا و سلطنت طلبان، این بار با لحن عصبانی و صریح تر به دانشجویان چپ و ۱۶ آذر سرخ حمله کرد و شعارهای آن ها را «بچه گانه»، «سطحی»، «کاریکاتور مبارزه طبقاتی» و «مکتبی» خواند و نوشت: «شعار علیه نئولیبرالیسم و علیه پهلوی و مجاهد… و علیه اپوزیسیون راست… بر خلاف ظاهرشان سیاستی راست را نمایندگی می کنند». ^۵ بحث های تقوایی چیزی جز سفسطه های غیرعلمی ضد مارکسیستی نبود و هدفی جز منحرف کردن جنبش دانشجویی چپ از مرزبندی با اپوزیسیون راست و ارتجاعی و تن دادن به یک پوپولیسم «همه با همی» نداشت. او در نوشته اش بعضا کوشید مغالطات ضد انقلابی و رفرمیستی اش را با اتکا به کمبودها یا اشکالات موجود در تجمع ۱۶ آذر [از جمله تأکید بر خصلت صنفی گرایی جنبش دانشجویی یا محدود کردن نقد سرمایه داری به نئولیبرالیسم] پیش ببرد. اما این ادعاها از سوی کسی طرح می شوند که مدافع حضور مسیح علی نژاد و اعضای حزب خودش در جلسات دیدار با فاشیست های هار مستقر در کاخ سفید یا امپریالیست های اتحادیه اروپا است ^۶ و برای دولت سرمایه داری سیریزا در یونان که فقط دو روز بعد از پیروزی در انتخابات به دست بوسی نهادهای سرمایه مالی اروپا (تروئیکا) رفت، نامه «آلکسیس عزیز»^۷ می فرستاد!

سیاهه مغالطات تقوایی نیاز به یک نوشته مجزا دارد اما او ۱۶ آذر سرخ را به «چپ پرو رژیم و چپ نوع توده ای» و چپ «خط امامی» بودن محکوم کرد. از قضا گرایش نئوتوده ای و چپ طرفدار جمهوری اسلامی در دانشگاه^۸ همچون تقوایی، زیدآبادی و فرشگرد رو در روی ۱۶ آذر ایستاد! گرایش منحط و ارتجاعی که به «چپ محور مقاومت» معروف است، برای لوث کردن این تجمع و به لجن کشیدن عنوان چپ دانشجویی، در ۱۹ آذر با حمایت از امپریالیسم روسیه و رژیم جنایتکار بشار اسد زیر عکس های سید حسن نصرالله به استراتژی «وحدت-انتقاد» میراث حزب توده در قبال جمهوری اسلامی و «خط امام» پرداخت. به این ترتیب دو جناح طرفدار امپریالیسم آمریکا و امپریالیسم روسیه علی رغم قیل و قالی که علیه یکدیگر به راه می اندازند، عملا دو روی سکه سمتگیری با دشمنان مردم و ارتجاع هستند و در ضدیت با چپ انقلابی و ۱۶ آذر سرخ به وحدت و نقطه تلاقی رسیدند. این دو جریان پروامپریالیست، زشتی خود را دقیقا از دو منسوخ امپریالیسم آمریکا و جمهوری اسلامی تحت حمایتِ امپریالیست های روسیه و چین می گیرند.

از این پولاریزاسیون سیاسی بین انقلاب و ضد انقلاب در دانشگاه باید استقبال کرد و آن را به سطح کل جامعه کشاند و به آن عمق بخشید. آنچه در ۱۶ آذر در دانشگاه دیده شد، ماکت و نمای کوچکی از قطب بندی (پولاریزاسیون) سیاسی است که مردم و جامعه ایران به آن نیاز دارند. حزب کمونیست ایران (مارکسیست لنینیست مائوئیست) در اردیبهشت ۱۳۹۷ درباره این قطب بندی مساعد نوشت: «در رابطه با سرنگونی جمهوری اسلامی دو جاده ممکن و نمایان است: یکم سرنگون شدن جمهوری اسلامی از «بیرون» توسط امپریالیسم آمریکا و نیروهای وابسته به آن چه در داخل همین رژیم و چه در خارج از آن. دوم سرنگونی جمهوری اسلامی از پایین توسط مردمی آگاه به ماهیت رژیم و جناح‌های مختلف آن و همچنین آگاه به ماهیت امپریالیسم آمریکا و امپریالیست‌های دیگر مانند روسیه، چین، اتحادیه اروپا و ژاپن. آزادی نیروهای انقلابی کمونیست و همچنین نیروهای چپ و آزادی خواه، کار روی جاده یا امکان دوم و باز کردن این راه از میان پیچ و خم‌ها و چالش‌های بزرگ سیاسی است»..^۹

برای گشودن این راه باید مانع از شکل گیری، عمیق شدن و گسترش قطب بندی های ارتجاعی در سطح جامعه شد. قطب بندی هایی از این دست که «یا تحریم و حمله نظامی آمریکا یا جمهوری اسلامی»، «یا سلطنت پهلوی یا جمهوری اسلامی»، «یا آمریکا و ناتو یا روسیه و چین»، «یا موسوی و روحانی یا احمدی نژاد و رئیسی»، «یا جنگ افروزی رژیم ایران در سوریه و عراق یا حمله داعش به ایران»، «یا رأی دادن به جمهوری اسلامی یا جنگ داخلی و سوریه ای شدن» و الی آخر. این ها قطب بندی های منحطی هستند که مردم و پتانسیل مبارزاتی جامعه را به پیاده نظام و قربانی طرحهای ارتجاعی جناح های مختلف سرمایه داری در درون و بیرون قدرت و جنگهای ارتجاعی و نیابتی تبدیل می کنند. در مقابل قطب بندی های ارتجاعی، قطب بندی مساعد به حال اکثریت مردم را باید سازمان داد.

اگر جنبش ضد جمهوری اسلامی بدون ایجاد قطب بندیِ ضدیت با این دو جریان منسوخ و پوسیده پیش برود، مورد استفاده نیروهای داخل یا بیرون رژیم برای ترمیم همین سیستم و حداکثر جا به جایی رأس آن با ترکیب دیگری از حاکمیت و حتی باز کردن راه جنگ های ارتجاعی قرار خواهد گرفت. راه «میانه ای» وجود ندارد. جنبشی برای انقلاب کمونیستی ضرورت جامعه ایران و کل بشریت است. برای بر هم زدن قطب بندی های ارتجاعی و ایجاد قطب بندی مساعد در میان توده های مردم و نیروهای سیاسی، صحنه دانشگاه یک فاکتور حیاتی در شکل گیری چنین جنبشی است. در کنار مبارزه بی امان با رژیم جمهوری اسلامی افشاگری علیه محتوی و اهداف واپسگرایانه برنامه های اپوزیسیون راست از وظایف اصلی کمونیست ها و از جمله جنبش نوین دانشجویی است. مکمل این مبارزه و افشاگری کمونیست ها، تبلیغ و ترویج فعالانه برنامه و استراتژی راه انقلاب کمونیستی در ایران^۱۰ و جمهوری سوسیالیستی^۱۱ در میان دانشجویان است. به صرف افشاگری سلبی و بدون پیش گذاشتن این بدیل ضروری، ممکن و مطلوب نمی توان ماهیت ستمگرانه و استثمارگرانه نظام حاکم و بدیل های اپوزیسیون راست و طرفدار امپریالیسم را افشا کرد و نشان داد. تنها یک راه حل رهایی بخش و بدیل واقعی برای بیرون آمدن از وضع موجود هست: انجام انقلاب کمونیستی و استقرار جمهوری سوسیالیستی نوین. اما این بدیل در جامعه ناشناخته است و توده های بر پا خاسته در خیزش و حتی اکثریت دانشجویانی که ۱۶ آذر سرخ را سازمان دادند، آن را نمی شناسند.

جناح های مختلف اپوزیسیون راست مخالف سرسخت ترسیم هرگونه مرزبندی سیاسی از سوی کمونیست ها با آلترناتیوهای ارتجاعی حاضر در جنبش هستند و آن را «وحدت شکنی»، «خدمت به جمهوری اسلامی» و مضر به حال تداوم جنبش می داند. بله ما مخالف چنین «وحدت» جعلی و مضحکی هستیم. این پوپولیسم «همه با همی» و منحط را باید شکست. مردم ایران یک بار طعم تلخ و مرگ بار چنین جنبش «همه با همی» را در جریان شکست انقلاب ضد سلطنتی بهمن و روی کار آمدن ائتلاف اسلام گرایان و لیبرال ها تحت رهبری خمینی و با شعار «وحدت کلمه» را چشیده اند.

ایجاد این نوع قطب بندی در جامعه، ضرورت به راه انداختن جنبشی برای انقلاب کمونیستی است. اما به معنای سکتاریسم و ضدیت با وحدت نیست. رویکرد این وحدت، ایجاد وسیع ترین اتحاد ممکن است به طوری که با اهداف عینی انقلاب پرولتری سازگار بوده و به آن کمک کند. و در هر مقطع بتواند از طریق این فرآیند به حداکثر ممکن افراد را به لحاظ آگاهی ذهنی به سوی موضع کمونیستی جلب کند. چنانکه در جزوه ویژه نامه ۱۶ آذر ۹۸ گفتیم:

جنبش نوین دانشجویی می تواند به ضرورت ایجاد وسیع ترین اتحاد ممکن در دانشگاه پاسخ بدهد. چارچوبه و حداقل های این اتحاد را ضرورت ایجاد قطب بندی مساعد در صحنه سیاسی جامعه و ضرورت سمت و سوگیری طبقاتی-اجتماعی دانشجویان با اقشار و طبقات تحت ستم و استثمار و برقراری پیوند مبارزاتی زنده با مبارزات این اقشار تعیین می کند. تحقق این ضرورت نه با شعارهای قسمی «جنبش دانشجویی متحد جنبش کارگری و جنبش زنان» بلکه از طریق یک جنبش مبارزاتی سراسری اجتماعی امکان پذیر است. جنبش سراسریی که حول هفت گُسل مهم اجتماعی در ایران می تواند ساخته شود. گسل هایی که جمهوری اسلامی بر بستر آن ها موجودیت و کارکرد دارد و قادر به از بین بردن این گسل ها و جنبش های برآمده از آن ها نیست. این گسل های هفتگانه عبارتند از: ۱) توقف قوانین شریعت و نابودی دولت دینی، ۲) توقف رژیم فاشیستی نظامی/امنیتی و استبداد سیاسی، ۳) توقف حجاب اجباری و ستم بر زن، ۴) توقف جنگ‌های ارتجاعی جمهوری اسلامی در منطقه، ۵) توقف فقر، بی‌کاری و آوارگی، ۶) توقف ستمگری ملی علیه ملل غیر فارس، ۷) توقف روند نابودی محیط زیست. کل طیف دانشجویان چپ می توانند حول این هدف مشترک متحد شده و تاثیرات تعیین کننده بر فضای سیاسی جامعه بگذارند. پیش شرط تبدیل شدن این هفت گسل به ظرفِ اتحاد، پذیرش ضدیت و مرزبندی همزمان با هر دو منسوخِ امپریالیسم و اسلامگرایی است. جنبش نوین دانشجویی نمی تواند با جریان، گرایش، فرد یا خطی در دانشگاه متحد شود که خواهان مبارزه برای هر هفت توقف است اما در مقابل یکی از دو پوسیده، قائل به سمتگیری یا وحدت با دیگری است. مبارزه علیه تمامیت نظام سرمایه داری امپریالیستی و اصلاح ناپذیر بودن آن وظیفه جنبش نوین دانشجویی است.^۱۲n

منابع:

۱- نوشیروانی بابل، علامه طباطبایی، امیر کبیر، دانشگاه تهران، دانشگاه هنر، دانشگاه تبریز و علم و صنعت

۲- نئولیبرالیسم بر خلاف درک برخی از جریان های چپ مرحله جدیدی از سرمایه داری امپریالیستی نیست. بلکه دستورالعملی است که این مکتب اقتصادی-سیاسی از سال های پایان دهه ۱۹۷۰ و آغاز دهه ۸۰ در چاره جویی برای بحران ساختاری که سرمایه داری جهانی دچارش شده بود طرح کرد و تلاش کرد تا در سیاست گذاری های کلان مراکز مالی جهان سرمایه داری و نهادهای بین المللی اش حاکم شود. برنامه اقتصادی نئولیبرالیسم بر حمایت مضاعف از سرمایه داران در مقابل نیروی کار، کم کردن نقش دولت در اقتصاد، حذف هزینه خدمات اجتماعی و شهری از بودجه دولت و تحمیل آن به خود مردم، و بی کار سازی نیروی کار است. سیاست های اقتصاد نئولیبرال تحت نام «تعدیل ساختاری» و «ریاضت کشی» از سوی نهادهای مالی بین المللی سرمایه امپریالیستی مانند صندوق بین المللی پول، بانک جهانی، سازمان تجارت جهانی و غیره به کشورهای جهان سوم پیشنهاد و اجرا شد. در ایران این سیاست ها پس از پایان جنگ ایران و عراق و دولت رفسنجانی آغاز شد و تا امروز ادامه داشته است.

۳- چپ و ۱۶ آذر. روزنامه سازندگی. یکشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۸

۴- برای نمونه به اکانت توئیتر دانشجویان و دانش آموختگان لیبرال دانشگاه های ایران یا صحبت های عبدالرضا احمدی عضو این گروه در برنامه صفحه دو مورخ ۰۱ دسامبر ۹۱۰۲ شبکه فارسی بی بی سی با عنوان گفتمان سیاسی ایران در شعارهای دانشجویان رجوع کنید.

۵- حمید تقوایی. نئولیبرالیسم و مارکسیسم خط امامی. ۱۲ آذر ۸۹. مندرج در سایت حزب کمونیست کارگری ایران

۶- سیامک صبوری. علینژاد و حکمت هم سازش هم مصلحت. از نشریه آتش شماره ۹۲ تیر ۱۳۹۸

https://cpimlm.org/wp-content/uploads/2019/06/atash92.pdf

۷- کامران حقیقی. از «پیشگامی رادیکالیسم مردمی اروپا» تا «تشرف به محضر» خامنه ای. از نشریه آتش شماره ۵۲ اسفند ۱۳۹۴

https://www.peykeiran.com/userfiles/file/a-52.pdf

۸- ژیلا انوشه. دو پوسیده دو بن بست. در نشریه آتش شماره ۸۶. دی ۱۳۹۷

https://cpimlm.org/wp-content/uploads/2019/05/a-86.pdf

۹- حزب کمونیست ایران (م ل م) بیانیه انقلاب، اوضاع کنونی و وظایف ما. اردیبهشت ۱۳۹۷

https://cpimlm.org/wp-content/uploads/2019/11/7%D8%AA%D9%88%D9%82%D9%81.pdf

۱۰- مانیفست و برنامه انقلاب کمونیستی در ایران. بهمن ۱۳۹۶

استراتژی راه انقلاب در ایران. پاییز ۱۳۹۷

https://cpimlm.org/wp-content/uploads/2019/04/manifest.pdf